Steeds meer mentale problemen bij jongeren? 'Een heel groot deel is juist tevreden'

Er waren volgens Keijsers veel interessante bevindingen uit het onderzoek van de GGD die nu wat naar de achtergrond zijn verdwenen. Dat het met veel jongeren juist ook goed gaat, zouden we volgens de hoogleraar pedagogiek wat meer mogen benoemen. "Als maatschappij mogen we jongeren ook hoop geven, laten weten dat de meeste negatieve gevoelens bij de puberteit horen en dat die meestal vanzelf over gaan."

Keijsers wil problemen onder jongeren zeker niet bagatelliseren. "Ongeveer een vijfde van de jongeren heeft echt last van zware mentale problemen. Zij kunnen niet meer goed functioneren in het dagelijkse leven en voor die jongeren moet we er ook zijn."

Volgens Frederieke Vriends, directeur van Stichting MIND Us, geven jongeren zelf ook aan dat ze het soms lastig vinden hun mentale gesteldheid in te schatten. "Die nuance is ingewikkeld tussen 'wanneer is het normaal, hoort de stress erbij' en 'nu moet ik mij zorgen maken en hulp zoeken'." Volgens Vriends hebben we met z'n allen de verantwoordelijkheid om hier beter over te communiceren.

Rommelige overgangsfase

De periode tussen je 15e en 25ste is volgens Keijsers ook wel een hele rommelige, "het is een overgangsfase, veel dingen zijn nieuw. Er komen ook veel meer negatieve emoties bij kijken ten opzichte van de kindertijd." Keijsers geeft daarom aan dat het belangrijk is om als maatschappij om die jongeren heen te staan en ze door die periode te loodsen.

Toch is het volgens Vriends ook belangrijk om er op tijd bij te zijn bij mentale problemen. "We weten dat 75 procent van de complexe GGZ-problemen bij volwassen ontstaan in die eerdere levensfase. Dan zijn de problemen misschien nog laagdrempelig en moet je ze niet verwaarlozen." Dit onderschrijft Keijsers, "jongeren die echt een stoornis hebben moeten zo snel en goed mogelijk worden geholpen."

Maar hoe herken je dan wanneer iets een stoornis is of wanneer het er 'gewoon' bijhoort? Daar is volgens Keijsers onderzoek naar gedaan: "In grote lijnen kun je zeggen dat als je negatieve emoties hebt die minder duren dan twee weken, dus je hebt een keer een slechte dag of een gestresste week, dan is het niet meteen een symptoom. Maar als je in alle contexten van je leven negativiteit hebt, dus én op school én bij je vrienden én thuis, dat het dan wel serieuzer is."

'Meer oordeelloos luisteren'

Vriends denkt dat jongeren nu soms ook wat te snel naar een psycholoog worden doorgestuurd. Belangrijk is volgens de directeur van MIND Us dat er meer 'oordeelloos geluisterd' wordt, "niet direct adviezen geven of diagnosticeren en niet meteen een behandeling voorschrijven."

Wat daarbij volgens Vriends ook kan helpen is de online tool De Checkers. "Die is gemaakt om volwassen te laten zien hoe ze dat gesprek met jongeren kunnen voeren en hoe ze een luisterend oor kunnen bieden." Over die online tool kun je hier meer informatie vinden.