'Nederland en natuur: het zal nooit wat worden'

Natuur, aangelegd, gemaakt en vernield

Nederland en natuur: het zal nooit wat worden. Hier in Sellingen lagen honderd jaar geleden uitgestrekte heidevelden. Mooi maar betrekkelijk nutteloos. Hei moest dus landbouwgrond en bos worden. De Ruiten-Aa was een bochtig riviertje. Onhandig en onvoorspelbaar. Die werd dus gekanaliseerd. De inzichten over beheer en aanpassing veranderden. In de nieuwe natuuropvatting kon de hei dan wel niet meer terugkomen, maar de rivier werd gehermeanderd. Hergemeanderd. Hermeanderd.

We willen natuur, maar we willen het netjes regelen. Hek eromheen zetten met toegangspoorten om gewenste dieren binnen te laten en ongewenste dieren buiten te houden. Eenmaal binnen kunnen ze er niet meer uit. Vraagt de wolf toegang, we rusten hem uit met Google Maps en een route langs wildviaducten, zetten een verboden-voor-wolven-bord neer bij bewoonde gebieden en bekeuren hem wanneer hij zich niet aan de regels houdt of schieten hem per ongeluk dood. Alles goed en wel, wolf, maar dit is Nederland en je hebt je te gedragen. Doe je dat, dan beschermen we je.

Hoezo biodiversiteit?

Alles is omheind en gereguleerd, alles is park. Dat schept problemen. De in de duinen opgesloten damherten bijvoorbeeld vreten de boel kaal en laten alleen giftige planten staan. Hoezo, biodiversiteit? De wens om de natuur te beschermen en zoveel mogelijk terug te brengen naar een oorspronkelijke staat is een loffelijk streven. Maar wat is 'oorspronkelijke' staat?

In Kennemerland wil de provincie iets aan het duingebied doen. Het is een bijzonder stuk natuur voor waterwinning en recreatie. Aan de rand ervan wordt gewoond. Er zijn al sinds eeuwen mooie, oude landgoederen en bescheiden agrarische activiteiten. De provincie wil meer natuur, dat wil zeggen de agrarische activiteiten moeten weg. Maar juist de variatie maakt het landschap daar aantrekkelijk. Nederland heeft misschien weinig woeste natuur, maar Nederland heeft wel veel landschap. De verhouding tussen landschap en natuur is in precair evenwicht.

Natuur is lang niet altijd moreel of esthetisch 'goed'. Landschap is lang niet altijd 'fraai'. Landschap verandert met de geschiedenis van het gebied en vertoont er de sporen van. Het grensgebied tussen duin en veen in Kennemerland vertegenwoordigt een cultuurhistorische waarde. En ook dit gebied rond Sellingen waar werkloze mannen uit Groningen met hun blote handen en ten koste van hun gezondheid van natuurlandschap maakten vertegenwoordigt een cultuurhistorische waarde. Behoud het historische cultuurlandschap, behoud de landgoederen en de weiden en de bollen in Kennemerland. Op een vroege herfstmorgen drie paarden roerloos in de grondmist zien staan tegen de donkere duinrand, niets is mooier. Op een lege zondagmorgen naar het wijde en weidse Sellingen rijden, niets is avontuurlijker.