Gaat olifant Happy als persoon erkend worden?

"Happy heeft een geschiedenis. Een geschiedenis waar ook dierentuinen niet trots op zijn", vertelt Harald Schmidt, Coördinator van Dierentuin Blijdorp. "Ze is ooit als jonge olifant uit Vietnam geëxporteerd naar Amerika en is dus eigenlijk een getraumatiseerde olifant. Nu staat daar een eenzame, wat oudere dame die eigenlijk geen gezelschap wil. En, niet goed met andere olifant-groepen kan omgaan."

Erfenis uit het verleden

Maar: hoe merk je nou aan Happy, dat ze zo unhappy is? "Je kunt best wel wat horen aan een olifant. We kunnen niet alle geluiden horen die olifanten maken, ze kunnen namelijk ook infrasone geluiden maken. Dat zijn hele diepe tonen die wij niet kunnen horen, maar waarmee ze wel op afstand kunnen communiceren. Maar natuurlijk kunnen we horen of een olifant bang is, in de stress is of wil waarschuwen. Daar kunnen we wel iets mee om te zien hoe het met de olifant gaat."

Schmidt gaat ervanuit dat de dierentuin waar Happy staat, ook niet blij is met het feit dat het dier in een apart verblijf moet leven. "Happy is een erfenis uit het verleden waar we wat mee moeten met z'n allen." Nu denkt Schmidt dat de dierentuin daar al aardig zijn best voor doet, maar er zijn ook mensen die denken dat het nóg beter kan.

Happy als persoon

Bijvoorbeeld de burgerrechtenorganisatie Nonhuman Right Project. Zij hebben een rechtszaak aangespannen en eisen dat de olifant als een persoon wordt erkend met de bijbehorende rechten. Filosoof en dierenactivist Erno Eskens volgt de rechtszaak op de voet: "Het is een fundamentele zaak. Het gaat over de vraag wat de status van een dier is. Is het dier een ding, of een persoon?"

In de meeste wetten, waaronder de Nederlandse, staat dat dieren geen zaak zijn. Maar ze mogen wel als zaak behandeld worden. Oftewel: wij zien dieren als dingen die verhandeld mogen worden. Wat in de zaak op het spel staat is: kunnen we Happy als persoon erkennen en daarmee dus dezelfde rechten geven die wij als mens hebben?

'Dier minder als ding'

"We zien het dier steeds minder als ding en steeds meer als belanghebbend wezen met gevoel, eigen wensen en verlangens", zegt Erskens. In een democratie waar iedereen dezelfde rechten heeft, is het belangrijk dat iedereen ook dezelfde toegang tot die rechten heeft. "In die zin dus ook dat een olifant met een advocaat naar de rechter kan, net zoals kinderen die zich ook kunnen laten vertegenwoordigen", legt Erskens uit.

"We moeten olifantenrechten op gaan stellen", vult Schmidt aan. "Die moeten we eens goed definiëren met elkaar en dan een zinnige afweging maken wat het beste is voor deze olifant."

Rechtszaak

Of Happy erkend gaat worden als persoon is de vraag. Sommige rechters zien de bui al hangen, vertelt Erskens: "Wat betekent dat voor andere dieren, huisdieren, dieren in de bio-industrie? Andere rechters zeiden, wetenschap laten zien dat dit wel echt een persoon is." Kortom: dieren kunnen als het ware worden opgewaardeerd van iets dat meer als bezit wordt gezien, naar iets dat als persoon wordt gezien. "Daarom is dit ook zo belangrijk", besluit Erskens.