Uitdaging voor wapenindustrie: 'China heeft macht over zeldzame grondstoffen'

De afgelopen weken is wel gebleken hoe kwetsbaar de situatie rond die grondstoffen is. China komt zelf met extra tarieven en controles op de export van zeldzame aardmetalen voor de VS. Dit is een kaart die China wel vaker speelt, maar waarom? "Omdat ze de mogelijkheid hebben", zegt Rademaker.

Afhankelijkheid

"Ze weten dat bijna ieder land op de wereld afhankelijk is van die grondstoffen." Rademaker stelt dat China het zo speelt wanneer iets haar niet zint. Zo was er in 2010 al een incident waarbij Chinese vissers in Japanse territoriale wateren aan het vissen waren en werden gearresteerd. Vervolgens leverde China drie maanden lang geen essentiële grondstoffen aan Japan voor de auto-, nucleaire en hightechindustrie.

Om deze reden is Japan gaan investeren in diversificatie en haar markt gaan spreiden. Amerika probeert dit nu ook met Oekraïnse grondstoffen. Een omstreden aanpak volgens critici, waar Rademaker er een van is.

"Als je kijkt naar de geologische landkaart van Oekraïne, dan zie je dat er veel potentiële grondstoffen in die bodem zitten. Maar het gros bevindt zich op de grond waar de oorlog woedt. En voordat je die al zou kunnen opgraven, moet er een boel geïnvesteerd worden", zegt Rademaker. "Vaak komt mijnbouw pas na vijftien jaar tot wasdom. Dat zou dus het risico tot een grote investering opleveren die zich mogelijk niet terugverdient."

En Europa dan?

Ook Europa wil onafhankelijk worden van China. Hiervoor is de Critical Raw Materials-wet opgesteld, waarin is vastgelegd dat 10 procent van de kritische grondstoffen in Europa moeten worden gemaakt, 40 procent van de raffinage in Europa moet plaatsvinden en maximaal 65 procent vanuit één land mag komen. "Als je weet dat momenteel 100 procent uit China komt, valt daar nog een enorme slag te slaan", zegt Rademaker.

Terug naar de middelbare

Maar wat zijn deze veelbesproken zeldzame, kritische en strategische grondstoffen nu precies? "Denk even terug aan de middelbare school en het periodiek systeem", zegt Rademaker. Hij legt uit dat het systeem 118 elementen bevat. "Daaruit is ons hele heelal opgebouwd." Het periodiek systeem bevat zeventien zeldzame aardmetalen. Deze zijn niet per se zeldzaam, want ze worden op veel plekken gevonden. "Maar ze zijn erg moeilijk te winnen. En er zijn maar een paar plekken op de wereld waar dit wél kan."

Zo noemt de deskundige naast China ook Perth in Australië en de VS. "Maar uit China is het veruit het goedkoopst vanwege de drastisch andere aanpak op het gebied van arbeidsomstandigheden en milieutechnische vereisten."

Backyard

Deze omstreden elementen hebben we wel degelijk nodig, zo stelt Rademaker. "We hebben maar 118 elementen en daar moeten we alles mee doen." Maar waar we dan een aantal van deze kritische elementen wél op eigen grondgebied zouden kunnen vinden? In Noorwegen, Zweden en de Baltische staten, maar ook op andere plekken in Europa zoals Frankrijk en Spanje, legt Rademaker uit. "Het punt is dat we dat met z'n allen vervelend vinden, het klassieke 'not in my backyard'-effect. Oftewel, geen pijn in onze achtertuin."

Rademakers stelt dat we wel goed zijn in innovatief denken. "Maar in dit geval moet je doorpakken op grote schaal en mee-investeren met partijen zoals Australië en Chili om ervoor te zorgen dat die grondstofstromen niet via China lopen."