Plannen voor daklozenwoningen belanden te vaak in ijskast

Bert Frings, voormalig wethouder in Nijmegen, en oud-Tweede Kamerlid Leen van Dijke kregen van Blokhuis de opdracht om gemeenten te helpen bij de aanpak van dakloosheid. Het kabinet Rutte-III verdeelde 200 miljoen onder gemeenten om het 'onacceptabel grote' aantal dak- en thuisloze mensen terug te dringen.

Boegbeelden

Een belangrijke ambitie waarop de kersverse 'boegbeelden' moeten toezien: het creëren van 10.000 extra woonplekken met begeleiding. Daar is haast bij, bleek vorig jaar uit onderzoek van Argos. Gemeenten kunnen de aanwas van daklozen nauwelijks behappen. Het ministerie wil daarom dat er dit jaar nog 10.000 extra woonplekken met begeleiding worden gerealiseerd. Maar of dat aantal gehaald gaat worden, is nog maar de vraag, aldus Frings en Van Dijke in de uitzending van zaterdag.

Van Dijke: "Er zijn plannen ingediend voor – wat zal het zijn – 4000/4500 woonplekken. De bedoeling van het programma is: 10.000 woonplekken, dus er moet een tandje bij."

'Vertragende werking'

Toch belanden plannen voor die woonplekken nogal eens in de ijskast, signaleren Frings en Van Dijke. Door een gemeenteraad die 'ervoor gaat liggen' of verzet vanuit de wijk waar woningen of andere woonplekken moeten komen. Van Dijke: "Als daar breed verzet blijft leven, heeft dat absoluut vertragende werking op de ingediende plannen. En dan zou het ook nog zo kunnen zijn dat er geen akkoord komt en dat een kansrijk plan uiteindelijk niet kan doorgaan."

Ook wordt er volgens de oud-politici te weinig gebouwd op basis van de woonbehoefte in gemeenten. Van Dijke: "Als je een woonbehoefteonderzoek doet en je gaat dat bouwen wat uit het onderzoek blijkt, dan wijkt dat sterk af van waar projectontwikkelaars mee komen. Waarom? Omdat een projectontwikkelaar toch snel op zoek gaat naar de meest optimale businesscase: lees het hoogste rendement."

Dak- en thuisloze inwoners worden te weinig in de woningbouwplannen meegenomen. Frings: "En vaak weten we niet eens hoeveel er in die regio rondhollen."

Ombudsman

De 'boegbeelden' schreven hun bevindingen en aanbevelingen op in een brief naar de informateur. Een nieuw kabinet moet zich volgens hen meer richten zich op het voorkomen van dakloosheid. Ook pleiten Frings en Van Dijke voor een 'ombudsman met doorzettingsmacht'.

Frings: "Een instituut dat toeziet op het naleven en het nakomen van dingen die we hebben afgesproken met elkaar. En die tegelijkertijd in een soort Ombudsmanachtige rol bereikbaar is voor mensen die rechthebbende zijn als het gaat om opvang of begeleid wonen of anderszins, en niet aan hun recht kunnen komen. Dan heeft dat instituut of die instantie of die persoon doorzettingsmacht om in te grijpen en iemand aan zijn recht te helpen of een scheefgegroeide situatie te helpen rechttrekken."

Meer journalistiek speurwerk?

Argos is het onderzoeksjournalistieke programma van de VPRO en HUMAN. Je hoort Argos op zaterdag van 14.00 tot 15.00 uur op NPO Radio1. Terugluisteren kan via je favoriete podcastapp, of via de website van Argos. Volg Argos ook via Facebook, Twitter en LinkedIn.