Staatssecretaris Gunay Uslu: 'We hebben een verwrongen relatie met cultuur'

"Ik had een onrustige start", vertelt Gunay Uslu over haar aantreding als staatssecretaris. "Er was corona en de cultuur was niet open. Op een gegeven moment ging IKEA open en de musea niet. Ik dacht, dit kan eigenlijk niet. De eerste paar dagen stond ik ook meteen op teletekst omdat ik zei dat de cultuur open moest. Die uitgesproken liefde voor cultuur moet je wel laten voelen."

The Voice of Holland

Niet veel later volgde The Voice-affaire. "Zonder mediatrainingen te hebben gehad moest ik al reageren. Dit kwam helemaal uit mijn buik. Toen een journalist mij vroeg wat ik ging doen, zei ik meteen dat ik ging praten. Ik ben niet van het verbannen. Je moet mensen de gelegenheid geven om dingen op te lossen.

Het probleem is groot en indringend. Ik heb met John de Mol gesproken, dat was een goed gesprek. Vervolgens zijn vanuit het ministerie tafels georganiseerd om met verschillende experts verder te praten. Mariëtte Hamer is in april begonnen om alles te inventariseren. Hoe groot is het probleem en wat betekent grensoverschrijdend gedrag? En dan ga je met elkaar plannen maken."

Ongehoord Nederland

Deze week wordt spannend voor de staatssecretaris, omdat de vragen rondom een tweede sanctie tegen Ongehoord Nederland en verwijdering van de omroep uit het bestel op tafel liggen. Uslu: "Het is verschrikkelijk dat we op die manier over de vrijheid van meningsuiting moeten praten en dat de overheid moet ingrijpen. Dat heeft zoveel effect op de democratie.

Het is wel belangrijk dat de media dat zelf controleert. De NPO kan als de zelfregulering vastloopt, een verzoek bij mij indienen. We moeten ons niet laten opjagen, want zo’n beslissing zal echt impact hebben. Je moet je wel afvragen wat de maatschappelijke worsteling is. Daar wordt mij binnenkort een advies over gegeven. We realiseren ons wel dat het niet meer beheersbaar is."

Geld naar bibliotheken

In de nieuwe plannen krijgen de bibliotheken veel geld. "Ik vind het wel leuk om hierbij een paar mensen te citeren. De schrijver Mano Bouzamour heeft ooit gezegd dat als hij naar de bibliotheek ging dat hij zei dat hij naar de hemel ging. Voor schrijver Murat Isik heeft de bibliotheek ook zijn leven veranderd. Schrijver Doris Lessing zegt het ook: de bibliotheek is de meest democratische culturele instelling.

Tijdens corona zag je ook dat jongeren in de bibliotheek gingen studeren, omdat er thuis geen plek was. De samenleving komt hier samen." Halbe Zijlstra besloot tien jaar geleden dat er honderd bibliotheken moesten sluiten. "Het zijn de kathedralen van deze tijd", citeert Uslu architect Francine Houben. "Dus we gaan herstellen en repareren en gaten dichten."

'Wij meten cultuur in geld'

"Al met al hebben we een verwrongen relatie met cultuur. Maar het is zo vanzelfsprekend dat je het pas mist als het er niet meer is. Het is het fundament van de samenleving. Ik zou het niet hoeven verdedigen. Wij meten cultuur in geld. Het is uiteraard ook een belangrijk onderdeel van de economie. We moeten goed voor al onze cultuur zorgen."

"Binnenkort gaat de staatssecretaris met Hugo de Jonge naar een voorstelling. Ze neemt alle kabinetsleden mee naar cultuur. "Ik was natuurlijk wel geschokt over de uitspraak van Hugo de Jonge dat mensen maar een dvd’tje moesten kijken. Dat heeft hij wel rechtgezet. Het had volgens hem te maken met het laten vaccineren van mensen en de mensen die dat niet wilden dan een dvd’tje konden kijken. Hij had dat niet zo heftig bedoeld als het is opgepikt.’