De kraanvogel weet ons te ontroeren tijdens zijn trek en als symbool

Kraanvogels kwamen vóór 1800 op grote schaal voor in Nederland, maar verdwenen uit het landschap. Sinds 2001 broedt de kraanvogel, na eeuwen van afwezigheid, eindelijk weer in Nederland. Voor natuurbeschermers is dit een enorm succes en voor vogelliefhebbers een droom die uitkwam. Hun broedgebied bestaat vooral uit moerasbos en hoogvenen. Buiten het broedseizoen zijn ze vooral in open gebied, zoals de akkers en weilanden, te vinden.

Joost van Bruggen, trekvogelexpert en meetnetcoördinator bij Sovon Vogelonderzoek en daarnaast een zeer fanatiek kraanvogelliefhebber en Kris Schiermeier, directeur van het Japanmuseum Sieboldhuis vertellen ons vanuit het Sieboldhuis in de podcast Vroege Vogels en Andere Dieren over de geschiedenis, het verdwijnen en het verschijnen, de natuurlijke voortgang en de symboliek binnen de Japanse cultuur van deze waanzinnige kraanvogels.

Kippenvel en tranen in de ogen

De jaarlijkse vogeltrek is momenteel net voorbij en een hoop kraanvogels zijn inmiddels in Nederland voor het broedseizoen. Joost van Bruggen krijgt altijd kippenvel en tranen in zijn ogen wanneer hij de kraanvogels Nederland binnen ziet komen. “De vogeltrek is het hoogtepunt van het jaar voor mij”, zegt Joost met tranen in zijn ogen. De trekkende vogels zijn vrijwel overal te zien. In Nederland zijn ze vooral in het oosten en het zuiden te vinden.

De dansende trompetteraar

Kraanvogels zijn over het algemeen blauwgrijs, maar hebben in de broedtijd meestal een roestbruine rug. Door grote, verlengde armpennen hebben ze een bijna struisvogelachtige ‘staart’. De kop en de hals zijn opvallend getekend met een zwarte voorhals en kin en een witte achterhals en achterhoofd. De naakte huid boven op de kop is rood van kleur. De kraanvogel is daarnaast goed te herkennen aan zijn iconische trompetterende geluid. De vogels vliegen met een gestrekte hals en dansen en springen bijzonder op en neer tijdens de balts.

De mannen gooien tijdens de paringsdans al hun charmes in de strijd om de vrouwen te versieren. Ze maken sprongen tot wel metershoog. Als eenmaal een paarband is gevormd, blijft het koppel de rest van hun leven bij elkaar. De vogels zijn dus monogaam.

Vouw 1000 kraanvogels voor geluk

De kraanvogel staat al sinds de oudheid bekend als een symbolische vogel en wordt in sommige landen als een heilig dier beschouwd. “Ik vind de elegantie van kraanvogels heel mooi”, vertelt Kris Schiermeier. “Kraanvogels blijven hun hele leven bij elkaar en staan daarom onder andere symbool voor een lang leven en trouw”, voegt ze toe. Daarnaast staat de vogel vaak symbool voor geluk, hoop en verbroedering.

In Japan is zelfs een traditie waarbij in één jaar 1000 origami kraanvogels moeten worden gevouwen zodat een wens tot gezondheid in vervulling zal gaan. Het vouwen zet aan tot aandachtiger leven en brengt zo voorspoed, blijdschap en een lang en gelukkig leven. Kijk in het voorjaar dus goed om je heen, vouw 1000 kraanvogels en geniet van deze prachtige dansende trompetteraars!