Met z'n allen in de MRI? 'Zo komt iedereen in het medisch circuit én vergroot druk op de zorg'

Men noemt het ook wel de diagnose-expansie. De RVS erkent zowel voor- als nadelen aan vroegtijdige opsporing van ziektes. Daarnaast ziet de raad een sterke neiging tot meer screening bij mensen die geen klachten hebben en lijken definities vaker opgerekt te worden, waardoor mensen ziek verklaard worden.

Ziekmakend

Bussemaker, voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving, stelt dat er meermaals iets wordt gevonden via commercieel aanbod van testen en scans of doordat men zonder klachten meedoet aan verschillende onderzoeken. "Als iedereen door een MRI zou gaan, zouden we met z'n allen in die medische molen terecht komen." Bussemaker stelt dat we met z'n allen zo gezond willen zijn, maar door alle testen juist ziek bevonden worden. "Als we niks doen is het einde straks zoek en hebben we als maar meer testen binnen de zorg."

'Wie zoekt...'

Bussemaker pleit voor het verleggen van diagnose-expansie naar preventie. "Want als je zoekt, zul je vinden en dan bevind je je in het medisch circuit."

Doortje Graafmans, huisarts, merkt ook in haar praktijk verschillende punten van betrekking op. "Ik zie mensen die een prescan laten doen, patiënten die vragen naar extra testen en expats die in hun eigen land veel meer preventief onderzoek gewend zijn." Volgens Graafmans is het belangrijk een goede band met een patiënt op te bouwen. "Zo kan men vertrouwen op je expertise."

Zelf weten

Mariska Leeflang deed onderzoek naar zelftests en merkt op dat mensen dit veelal doen om het 'zekere voor het onzekere' te nemen. "Al zijn de testjes die je al bij een drogist kan halen vaak niet van de beste kwaliteit." Leeflang stelt dat men blij is wanneer iets vroeg gevonden is en men eraan geholpen kan worden, maar dat er ook nadelen aan zitten. Zo worden er met regelmaat dingen gevonden waar mensen nog lang geen last van zouden hebben en waar wellicht, op medisch vlak, niets aan gedaan zou hoeven te worden. "De ziektedefinities worden zo opgerekt."

Vanuit de Spraakmakers-community en -studio komen verschillende geluiden. Zo zeggen sommige mensen niet per se hoeven te weten wat er precies in hun lichaam gebeurt en willen anderen juist zo vroeg mogelijk een ziekteverschijnsel kunnen traceren. "Liever een keer te vaak een diagnose, dan een keer te weinig", zegt Kirsten Verdel, Amerika-deskundige en Spraakmaker.

Baat het?

"Het is een gesprek dat we met elkaar aan dienen te gaan", stelt voorzitter Bussemaker. "Ik begrijp dat mensen zich zorgen maken, maar ga dan in gesprek met je huisarts." Bussemaker benadrukt dat er geen individueel verwijt is naar mensen die meedoen aan volksonderzoeken of zaken laten testen, maar dat het om het pleidooi om breder te kijken gaat. "Dit moet een maatschappelijk debat zijn."

"Het is in dit geval geen 'baat het niet, schaadt het niet'", zegt de voorzitter. "Maar eerder 'baat het niet, dan kan het wel schaden op maatschappelijk niveau', omdat we ons laten lijden door veel commercialisering. En dit vergoot alleen maar de druk op de zorg."