Rouw op jonge leeftijd kan doorwerken in relaties op latere leeftijd: 'Meer hechtingsgerelateerde angst'

Volwassenen die in hun kindertijd een ouder verloren zijn, functioneren niet heel anders dan anderen die iemand zijn verloren, vertelt Van Heijningen. Maar voor die volwassenen die in hun kindertijd een ouder verloren, heeft het wel impact op hun andere relaties later in het leven. "Ze hebben meer hechtingsgerelateerde angst in relaties, ze zijn bang mensen te verliezen."

Relaties

Het onderzoek dat Van Heijningen deed was voornamelijk naar liefdesrelaties, maar de psycholoog verwacht dat het ook effect heeft op andere relaties, zoals met vrienden of familieleden.

"We zagen dat volwassenen die positiever terugkijken op hun relatie met de overleden ouder, betere hechting hebben op latere leeftijd", gaat Van Heijningen verder. De band die iemand heeft met de verloren ouder mag dan ook niet genegeerd worden. "Iemand is overleden, maar die band blijft bestaan."

Eng en ingewikkeld

Devi Smit verloor op 17-jarige leeftijd haar vader. "Ik had nog helemaal geen ervaring met verlies, ik was in shock", herinnert Smit zich. "Ik vind het eng en ingewikkeld om relaties aan te gaan. Dat heeft er mee te maken dat iemand weg kan gaan, net als mijn vader. Dat is best wel eng. Daar heb je totaal geen controle over."

Sociale steun

Van Heijningen benadrukt hoe belangrijk sociale steun is. "Maar dat ontbreekt vaak." De omgeving heeft namelijk de neiging om niet meer over diegene te praten, omdat dat dan ingewikkeld voelt. "Dat kan ook zorgen voor dat gevoel van eenzaamheid", aldus Van Heijningen. Smit raadt anderen aan om ook nieuwe mensen te vertellen over de overleden ouder. "Het uitspreken dat ik hem verloren ben, draagt al bij aan dat ik hem meeneem in het leven dat ik nu heb."

Angst om zelf dood te gaan

Kinderen die een ouder verliezen zijn als volwassenen ook angstiger om zelf te overlijden, blijkt uit het onderzoek van Van Heijningen. "Ze zijn bang dat hun kinderen moeten meemaken wat zij hebben meegemaakt. Op die manier werkt het dus ook door." De psycholoog omschrijft dit als 'herrouwen'. "Daar zijn veel verschillende fasen in, zoals bij een nieuw verlies of dat je net zo oud of ouder wordt dan de ouder die je bent verloren. Op veel verschillende momenten kan rouw weer opspelen."

Hoe kan je helpen?

Wat kan je als vriend(in) dan doen om zo iemand bij te staan? Schrijf bepaalde data in je agenda als herinnering om bijvoorbeeld een appje te sturen of even te bellen, adviseert Van Heijningen. "In die periode laten weten dat je aan iemand denkt, is een mooie tip."

Dat kan de sterfdatum zijn, maar ook een verjaardag. "Je moet niet bang zijn om het verkeerde te doen. Als iemand er niet op zit te wachten, geven ze het echt wel aan." En blijf vooral vragen naar de overleden persoon. "Het kan ook fijn zijn als het luchtig is. Bijvoorbeeld: wat deden jullie vroeger en wat zijn de fijne herinneringen?" aldus Van Heijningen.