'We lijken verslaafd aan het naargeestige scenario van de media'

Jij nog koffie?

Steevast word ik tegen zevenen wakker want dat vallen onze vier kranten met een plofje op de deurmat. Twee waren tot voor kort avondblad en wij houden dat zo: die leggen we weg tot in het borreluur. Eerst koffie en in bed de krant lezen. Gezellig? Jazeker, maar ik weet niet hoe het met u is –ik word er in toenemende mate mismoedig van.

Voorpagina: oorlog in Oekraïne, burgeroorlog in Ethiopië, geloofsvervolging in India, terreur in Afrika en overal wassende vluchtelingenstromen. Omslaan, naar het verdriet van Groningen, de toeslagenaffaire die door ettert, huizenhoog stijgende woningnood, gezondheidszorg nagenoeg op z’n gat ligt, burgeroorlog op til, En de overheid die in alles faalt, zelfs in het opknappen van de Afsluitdijk. Tweede katern: smeltende ijskappen, uitstervende diersoorten, fatale opwarming van de aarde, een en al ondergang.

Jij nog koffie? Ja, graag.

Maar ondertussen "heeft de aarde kanker en die kanker is de mens", zoals de Club van Rome 50 jaar terug afkondigde. Daar zit je dan. Lezen van de krant volgt niet de wet van behoud van ellende, maar van vergroting van ellende. Wij zijn bezig dit land, de aarde en onszelf naar de asmodee te helpen. Asmodee? Dat is een demon die al het kwade voor de mens bewerkstelligt.

Ralf Bodelier

Lees dan de berichtenstroom van filosoof, historicus, theoloog Ralf Bodelier: op iets langere termijn ziet het alles er veel beter uit. Wij leven tientallen jaren langer dan mensen vroeger, kindersterfte komt steeds minder voor, tal van dodelijke ziekten zijn uitgeroeid of beteugeld. Misdaad neemt overal af, het dodental door criminaliteit, oorlog of klimaatrampen daalt snel. Het gaat goed met de wereld en de mensheid. En volgens Bodelier zullen de opwarming van de aarde ook bedwingen. Alle wijzertjes staan op groen.

Wat zou ik het graag geloven! Er is ook geen speld tussen te krijgen. Hoe komt het dan toch dat we ons laten meeslepen in zwartgalligheid over de toekomst van de aarde en de mens?

Wij journalisten zijn de dealers

Toen ik klein was zag je soms een foto van een zwart kind in Afrika dat volgens het onderschrift honger had. Dan gaf je een kwartje. Sinds de oorlog in Biafra, een halve eeuw geleden, is die empathie geglobaliseerd. Aad van den Heuvel ging erheen voor Brandpunt, dat zwarte kind kwam op televisie en we gireerden massaal. Het leed van de wereld is sindsdien steeds dichterbij gekomen. We leven intens mee met de geliefde van een Oekraïense soldaat aan het front. Zo wordt het des te erger.

We lijken verslaafd aan het naargeestige scenario van de media. Die menen het te moeten hebben van onheil. Goed nieuws is geen nieuws, maar saai. Wij journalisten leven bij het verkopen van jobstijdingen. Onheilsprofeten vinden gretiger gehoor den Bodelier. Als het publiek verslaafd is aan slecht nieuws, zijn wij journalisten de dealers.

Gevangen in mismoedigheid

Zetten we daarmee iedereen aan in actie te komen? Integendeel, het verlamt ons eerder. Kijk naar de demonstraties tegen de Russische militaire agressie. Tegen de oorlog in Vietnam is jarenlang massaal betoogd, met Oekraïne was het na een paar weken nagenoeg afgelopen. Het helpt toch niet. Zo zitten we gevangen in mismoedigheid.

Misschien moeten wij journalisten ons matigen en ons afvragen welk effect onze stapeling van slecht nieuws heeft op de geestkracht van het publiek. En ons allemaal bij onze haren uit het moeras trekken.