'Vrouwenrechten zijn niet meer vanzelfsprekend'

Een vreemd instrument

Omdat mijn moeder fondspatiënt was en ze dus soms heel lang in de wachtkamer zat bij de zenuwarts, waren mijn zus en ik weleens alleen thuis. De bovenste plank van de linnenkast had grote aantrekkingskracht op ons. Daar lag een boek over zwangerschap en bevalling met griezelige dwarsdoorsneden. En er lag een vreemd instrument, een glazen cilinder met een rubberen slangetje eraan. Naar herkomst en doel ervan moesten we raden, maar dat het in een complot zat met het boek leek ons een redelijke veronderstelling.

Veel later terugredenerend kwamen we tot de conclusie dat het ding een irrigator was, bedoeld om zwangerschap tegen te gaan. Aangezien wij maar met ons tweeën waren en ik de jongste was, had het aan zijn doel beantwoord.

Een moeilijk parket voor jonge vrouwen

Seks en alles wat erbij hoorde was verboden terrein. Voorlichting was spaarzaam en vergrootte het mysterie eerder dan het iets verhelderde. In ieder geval moesten we onszelf bewaren voor onze toekomstige echtgenoot. En wat dat dan allemaal betekende zouden we tegen die tijd wel uitvinden. Dat principe heeft veel slachtoffers gemaakt. Een eventuele MeToo-beweging zou toen veel goeds hebben kunnen doen. Want, nu ja, het bloed kruipt waar het niet gaan kan.

Vóór de komst van de pil waren voorbehoedsmiddelen moeilijk verkrijgbaar. Het kwam neer op een vage rekenmethode en voor het zingen de kerk uit. Beide buitengewoon onbetrouwbaar. Ging het toch mis dan waren er drie mogelijkheden: trouwen, abortus of je kind afstaan.

Abortus was verboden. Trouwen niet. En je kind afstaan dat kon ook wel. Als jonge vrouw zat je dus in een moeilijk parket. De beslissing wèrd vaak voor je genomen. Onder tijdsdruk. Als eerzaam meisje kende je de weg niet in het schaduwrijke gebied van illegale activiteiten.

Vooruitgang is niet vanzelfsprekend

Toen een vriendin van mij zwanger werd van iemand die ze na die nacht nooit meer wilde zien en de gebruikelijke huis- tuin- en keukenmiddeltjes om een miskraam op te wekken niet hadden geholpen, vroeg ze mij en mijn vriend om raad.

Via een andere vriend, die een 'man van de wereld' was, kwamen we aan het adres van een gynaecoloog, die zijn reputatie op het spel zette door vrouwen in nood te helpen. Dat deed hij liever dan de schade herstellen die de zogenaamde engeltjesmaaksters met hun breinaalden hadden aangericht. We zetten een web van leugens op om haar enkele dagen aan de wereld te onttrekken. Zelf leende ze wat geld om de ingreep te bekostigen. Abortus is geen pretje. Geen vrouw denkt er licht over. Het is goed gegaan. Maar wat een jungle was het in die tijd.

Sinds mijn jonge jaren is er veel veranderd. In ieder geval wordt er veel openlijker gesproken over seksualiteit en alles eromheen, maar in de VS zal het gesprek in conservatieve staten weer fluisterend moeten worden gevoerd. Er zullen weer bussen gaan rijden tussen staten met- en staten zonder abortus. Er zullen weer vrouwen het slachtoffer worden. Vooruitgang is niet vanzelfsprekend. Vrouwenrechten zijn niet vanzelfsprekend. Zie Afghanistan.