'Amerika waant zich nog altijd de Moeder Teresa van de wereld'

'Niemand heeft gewonnen'

Afgelopen week maakte Joe Biden bekend dat Amerikaanse troepen uit Afghanistan worden teruggetrokken. Daarmee moet een einde komen aan de langste oorlog, waar Amerika na 9/11 in verwikkeld was. Toch wordt deze ontwikkeling in Afghanistan niet als een momentum beleefd, vertelt journalist Bette Dams in OVT. ''De woordvoerders van het Pentagon, de Buitenlandse Zaken en het Witte Huis willen dat we dit zien als een kantelpunt, om daarmee de toon te creëren dat Amerika heeft gewonnen. Maar dat is niet zo.''

Daarmee zet Bette Dam de inzet van Amerika in een heel ander perspectief. ''Als je het vanuit de Afghanen bekijkt, zie je dat er niemand heeft gewonnen.'' Volgens de journalist spelen de media daar ook een rol in. ''Amerika heeft troepen naar Afghanistan gestuurd met het doel om Osama bin Laden en de Taliban uit te schakelen. Die twee doelen zijn anders gelopen. Osama bin Laden heeft nog tien jaar geleefd. Bij de Taliban zagen we een hele andere wending.''

'Vrede werd op blaadje gepresenteerd'

Daar zit een cruciaal moment in de oorlog in Afghanistan, dat volgens Dam nauwelijks wordt benoemd door de Westerse media. Er waren volgens de Afghanistan-kenner wél mogelijkheden om de Taliban te pacificeren, maar Amerika sloeg dat van zich af. ''Veel Taliban-leden gaven zich destijds over en zochten contact met Hamid Karzai, de toenmalige president van Afghanistan. Ze wilden naar huis gaan. Maar dat werd tegengehouden door de Donald Rumsfeld (Amerikaanse minister van Defensie tussen 2001 - 2006), de bedenker van de oorlog in Afghanistan en Irak.''

Amerika had er allang weg kunnen zijn als ze dit goed hadden aangepakt, legt Dam uit. ''In de emotie van 9/11 heeft Amerika korte metten gemaakt met een fantastische lokale toenadering, waar eigenlijk vrede werd gegeven op een presenteerblaadje. Dat is helemaal uit het nieuws verdwenen, maar blijft zo essentieel om te begrijpen waar het mis is gegaan. Iedereen volgde het narratief dat Afghanistan een vijand was. Rumsfeld zei dat er terrorisme in zeker 90 landen was. Daarmee maakte hij een totaal gefantaseerde frontlijn, terwijl er in Afghanistan veel nuance was. Daarom had je in plaats van militairen veel meer diplomaten moeten sturen naar dat land. Mensen, die de samenleving bij elkaar konden houden.''

Les voor de toekomst

Maar is er dan helemaal niks bereikt in de oneindige Afghaanse oorlog? ''Amerika waant zich nog altijd de moeder Teresa van de wereld. Dat levert een vertekend beeld op van de toestand waarin we zitten. We hebben de Vietnam-oorlog gehad, met daartussen de Golfoorlog, Irak en Syrië. Na het terugtrekken van Amerikaanse troepen uit Afghanistan komt weer naar boven dat Amerika zo graag een gidsland wil zijn. Maar dat lukt niet.''

Het is pijnlijk misgegaan in Afghanistan, concludeert Dam. ''Afghanen moeten kijken wat morgen brengt. Het geweld zal toenemen. Er is verder niet onderhandeld over een staakt-tot-het-vuren. Amerika gaat met de staart tussen de benen weg en hoopt dat het maar goed komt. Het dringt niet door hoe destructief de VS kunnen zijn in dit soort landen. Dat is de belangrijkste les voor de toekomst.''

Niets missen van OVT?

Hou dan de website van OVT in de gaten, abonneer je op de podcast, of volg het programma via Facebook en Twitter