Presentator Bright Richards over het christendom in Ghana en Nederland: 'We onderschatten de impact van religie'

Een Nederlandse handelspost in Ghana

Aan de kust van Ghana was ooit een Nederlandse handelspost. Tijdens de kolonisatie werd er gehandeld in specerijen, goud en tot slaafgemaakte mensen. De Nederlanders brachten niet alleen de handelsgeest over naar Ghana, maar met hun bekeringsijver ook de God van Nederland. Eind vorige eeuw migreerden Ghanezen naar Nederland en namen hun christelijke geloof mee. De documentaire laat zien welke invloed het kolonialisme heeft gehad in Ghana en nog heeft op gelovige migranten in Nederland.

'Het klassenverschil is heel groot in Afrika'

Bright Richards is theatermaker en directeur van de organisatie New Dutch Connections. In 1993 vluchtte hij vanuit het door burgeroorlog verscheurde Liberia naar Nederland. In zijn geboorteland was hij een gevierde theater- en televisieacteur. Met een beurs van het UAF ging hij naar de theateracademie in Arnhem. Hij speelde daarna in diverse bekroonde producties, waaronder ‘As I Left My Father’s House’. Met zijn organisatie New Dutch Connections wil Richards oude en nieuwe Nederlanders met elkaar verbinden.

Bright: “Mijn moeder was een hele krachtige, alleenstaande, Afrikaanse vrouw die ervoor moest zorgen dat wij als kinderen genoeg te eten hadden, dat we naar school konden gaan. Het klassenverschil is heel groot in Afrika. Je ziet het verschil tussen kinderen die wel en niet te eten hebben, die wel of geen kleren hebben, die wel en niet naar school kunnen gaan. Ik was blij met een moeder die ervoor zorgde dat ik dat allemaal niet miste."

Het belang van de gemeenschap

"Maar de opvoeding van kinderen ligt in Afrika niet alleen bij je moeder, die ligt bij de hele gemeenschap. Dat is anders dan in Nederland. Ik vind ouderschap in Nederland heel erg zwaar, je staat er als ouder bijna alleen voor. Mijn vrouw en ik hebben drie kinderen. Wij moeten het alleen doen, we hebben geen opa’s en oma’s hier. De gemeenschap moet je hier zelf organiseren.

In de Afrikaanse context is bijvoorbeeld jouw wijk een grote belangrijke gemeenschap, en de kerk waar je naartoe gaat, de school waar je op zat, het koor waar je in zong als kind. Wij zitten nog heel dicht bij de traditie waarin de overheid niet functioneert en waarin je als bevolking verantwoordelijk bent voor elkaar."

Afrikaanse adoptie

"Mijn moeder had heel veel kinderen geadopteerd, in Afrikaanse zin van adoptie", vertelt Bright. "Je moet het je zo voorstellen, ik kom bij jou thuis, ik hoef jouw moeder dan niet te vertellen dat we niet genoeg te eten hebben, of geen geld voor school. Ik kom bij jou spelen en ik ga niet meer weg. Dan ben je geadopteerd. Mijn moeder maakte ook geen verschil tussen haar ‘eigen’ kinderen en de kinderen die ze geadopteerd had. Ik leerde ook dat je geen onderscheid moet maken. Soms waren we wel met vijftig mensen in huis.

Hier hebben kinderen een eigen kamer, wat een luxe. Het is een andere context waarin je opgroeit."

Religie is een belangrijk deel van identiteit

"Prins Claus zei een keer, dat op het moment dat je met ontwikkelingssamenwerking bezig bent, westerlingen soms de fout maken de religieuze en spirituele dimensie niet te zien.

Nederland is geseculariseerd, kerk en staat zijn al heel lang gescheiden. Maar er komen migranten naar Nederland en zij nemen hun religie mee. En velen nemen ook het Christendom mee. Dat is een heel belangrijk onderdeel van hun roots, van hun identiteit en ik heb soms het idee dat wij niet genoeg zien wat voor impact dat heeft. Een van mijn drijfveren is om ook die andere samenleving te laten zien.”