Kees Broere over journalistiek: 'Ik geef het stokje over nu het dreigt te breken'

Reportersgeluk en (onafhankelijke) journalistiek

Kees Broere heeft, zoals hij het zelf noemt: 'reportersgeluk'. "Een collega zei ooit: 'Kees Broere heeft het talent om op het juiste moment op de verkeerde plek te zijn'. Dat kan voor een journalist bijzonder prettig zijn", vertelt Broere. En hoewel het reportersgeluk veertig jaar steady bij hem bleef, veranderde de journalistiek enorm. Toen hij begon, was het bijvoorbeeld ondenkbaar dat zijn verhalen persoonlijk werden. "Het was absoluut not done om het woord 'ik' te gebruiken. Dat is nu wel anders; kranten vragen zelfs om persoonlijke verhalen.

"Dat heeft te maken met de opkomst van het internet", vervolgt de old school journalist (zijn eigen woorden). "Iedereen kan zichzelf tegenwoordig journalist noemen en een programma of podcast maken. Dat leidt ertoe dat de positie van de journalist verandert. Vroeger kon ik naar 'lastige' gebieden waar conflict of openlijk geweld was, en als ik daar kwam, begrepen mensen dat ik daar niet kwam vanwege één van beide partijen, maar omdat ik als onafhankelijk journalist verslag probeerde te doen van de situatie. Dat maak je als journalist tegenwoordig niet meer mee. Mensen proberen je in een bepaalde hoek te zetten: je bent bijvoorbeeld een linkse journalist, of je brengt fake news."

Broere maakte het begin van deze kentering mee, en spreekt zijn zorgen voor de generaties na hem uit: "het wordt alleen maar moeilijker om je positie als onafhankelijk journalist gestalte te geven". En, vervolgt hij "ik denk dat ik het stokje overgeef, op het moment dat het dreigt te breken."

De marge

Broere koos ervoor om te werken 'in de marge', zoals ze dat in Nederland noemen. Vanuit zijn vaste baan als buitenlandverslaggever bij de VARA besloot hij freelance te gaan werken in India. Een collega vond dat 'slim'. Want: dat doe je een paar jaar en daarna kun je een écht goede baan vinden. "Er waren ook collega’s die India niet echt belangrijk vonden. 'Het is geen Brussel, geen Berlijn, geen Washington, maar dan kun je dat daarna gaan doen', zeiden ze. Maar daarna, koos ik voor Rwanda, Kenia, Afrika. Toen dachten mensen: hij is niet meer te redden. Hij heeft voor de marge gekozen."

'Blessed'

Die keuze had niet beter kunnen uitpakken, vertelt Broere. "Het is een ongemakkelijke term, maar ik voel me blessed, zoals je dat in het Engels zegt. Ik had geen rijker leven kunnen hebben dan het leven dat mij met andere mensen uit zeer veel verschillende delen van de wereld in contact heeft gebracht. Want dat is toch de kern. Wat een voorrecht om je nieuwsgierigheid achterna te gaan en daar voor betaald te krijgen omdat je journalistiek verslag kunt doen. En wat een ongelofelijk voorrecht om, wat door anderen als 'de marge' wordt gezien, juist naar het centrum te zien oprukken."

Want laten we wel wezen: 9% van de wereldbevolking is wit. Dus 91% is dat niet. "Als je in het Nederlandse perspectief geboren wordt, denk je dat het normaal is hoe het hier gaat. Je moet er echt op een radicale manier uitstappen om van een afstand te kijken en te kunnen zeggen: nee. Het is niet normaal. Nederland is een toevalligheid en die geweldige rijkdom die Nederland op veel gebieden heeft, is niet alleen van wellicht tijdelijke aard, maar ook tot stand gekomen over de rug en armoede van anderen."