'Het is niet de vraag of China de nieuwe wereldmacht wordt, het is de vraag wanneer'

"Ik heb me vanaf het begin thuis gevoeld in China", vertelt Marieke de Vries. "Het staat zo ver van ons af en toch ook weer niet. De mensen zijn net zo divers als wij zijn." Maar het relatief vrije China waar ze in begon, veranderde toen Xi Jinping aan de macht kwam. Het werd voor Chinezen gevaarlijker om hun mening te uiten en dat maakte haar voorzichtiger.

"We hebben een vrouw geïnterviewd die zich uitsprak over dwangarbeid. Zij is daarna gevangengezet op een geheime locatie waar ze is overleden, omdat ze geen insuline kreeg voor haar suikerziekte." De afweging of deze gevolgen de reportages die ze opleverden waard waren, liet ze aan de geïnterviewde. Ze waarschuwde hen, maar respecteerde hun keuze om hun verhaal aan de buitenwereld te vertellen. "Ik zal de laatste zijn om zulke heroïsche daden te veroordelen."

Wereldmacht China

"Ik wilde China begrijpelijker maken voor Nederlanders. Ik wilde mensen duidelijk maken: het is niet meer de vraag of China de nieuwe wereldmacht wordt, het is alleen nog maar de vraag wanneer. Ze nemen onze havens over, grondstoffen, voedingsstromen. Ze zijn bezig alle wereldmarkten te veroveren. En dat gaat gevolgen hebben voor hoeveel wij nog in de melk te brokkelen hebben. Hoeveel kunnen wij in de toekomst nog zeggen over hoe zij met mensenrechten omgaan, met vrije pers? Dat zijn voor ons belangrijke waarden, maar zij staan daar heel anders in."

Contrast met de VS

Het laatste jaar begon het lastige werken als journalist in een dictatuur haar op te breken. De intimidatie, de dreiging: ze werd het beu. Ze zag hoe Trump werd verkozen in de Verenigde Staten en vertrok naar Washington. Na zeven jaar in een opkomende wereldmacht, vol glanzende nieuwe hoge gebouwen en infrastructuur was de staat waarin ze de Verenigde Staten aantrof een schok. De infrastructuur van het land maakte op haar een sleetse, afgeragde indruk.

Persoonlijke relaties zijn moeilijk op te bouwen in Washington. De Vries: "Dat had ik anders verwacht. Ik denk dat we uiteindelijk niet goed begrijpen hoe Amerikanen in elkaar zitten. We lijken veel minder op hen dan we denken."

America First

Ook vanuit haar nieuwe standplaats maakt ze als journalist intimidatie mee. Tijdens het truckers-protest in Canada spuugde een demonstrant haar in haar mond. Minuten later ging ze live met Hilversum in gesprek. De schok komt bij haar altijd later. Dat was ook zo na de bestorming van het Capitool, waarbij ze meeliep met de opgehitste meute en ze bedreigende dingen meemaakte terwijl ze live met Hilversum in gesprek was.

Het was haar missie om te begrijpen wat de Trump-stemmers dreef om hem in het zadel te helpen. Ze zag mensen die teleurgesteld waren in de gevestigde orde. Trump vertelde hen het verhaal dat ze wilden horen. Ze zagen heus wel dat het een gekke man was, maar wel een man met een boodschap waarin ze wilden geloven: America First.

Inmiddels ziet ze een land in grote problemen, dat alle zeilen bij moet zetten om het te redden de komende jaren. Toch denkt ze niet al te somber. "Amerikanen hebben een optimistische inborst en een vechtersmentaliteit." In de midterms lieten kiezers blijken de buik vol te hebben van de polarisatie.