Steeds meer zittenblijvers, maar heeft averechtse werking: 'Onderwijshervorming is nodig'

Bekker doet zijn best om de traditionele rapportvergadering af te schaffen in het huidige schoolsysteem. "Die tussentijdse rapportvergadering is in het klassikale systeem traditie geworden, maar wel onzinnig", legt de schooladviseur uit. Volgens Bekker moet er op twee momenten gekeken worden naar de ontwikkeling van een kind: de overgang van de onderbouw naar de bovenbouw en bij de examens.

Traject

Daarom zouden scholieren de ruimte moeten krijgen om "in twee of drie jaar" achterstanden op te lossen. "Als je kijkt naar de kerndoelen waar je aan moet voldoen, staat er een traject van twee à drie jaar voor. Waarom gebruik je dat niet als periode?" zegt Bekker. "Dan kun je een leerling ruimte gunnen om meer tijd te geven aan de vakken waar ze minder goed in zijn."

Doorstroombeleid

Ontwikkelingspsycholoog Steven Pont sluit zich aan bij Bekker. Volgens Pont voelen zittenblijvers zich "buitengesloten" omdat ze nieuwkomer zijn in een nieuwe klas. "Je persoonsvorming vindt daar plaats in die groep en plotseling word je achtergelaten", zegt Pont. Daarnaast is de richting die scholen geven "vrij karig" en zou er een "doorstroombeleid" moeten komen.

Vakantieschool

Verder pleit Pont ervoor om "risicoleerlingen" te signaleren, zodat zij beter geholpen kunnen worden. "Je kunt hen bijvoorbeeld extra lessen geven, maar ook vakantiescholen blijken heel goed te werken", aldus de ontwikkelingspsycholoog. "Die vakantiescholen zorgen dat 90 procent uiteindelijk toch overgaat. Zittenblijven kan ook een motiverende kant hebben, door te denken: als ik nu niet aan de bak ga, moet ik naar de zomerschool. Dat is een effectief middel."

Leeftijdsfases

Shanti de Visser is docent aan de vrije school en daar doen ze dingen net anders. Zo wordt er meer gekeken naar de leeftijdsfases van leerlingen en met welke medescholieren ze dus moeten optrekken. De vrije school kijkt dus vooral naar de pedagogische principes. "Wij kijken naar de ontwikkeling van een kind. Wanneer ze een bepaalde leeftijd hebben, maar sociaal gezien minder goed meekomen, kun je overwegen of het fijner is dat de leerling bij een andere groep komt."

'Gaat niet alleen om cijfertjes'

"Het gaat om maatwerk. Het gaat om de ontwikkeling van het kind en wat daar het beste voor is", zegt De Visser. "Het gaat niet alleen maar om de cijfertjes." Luisteraar Ruud Roth vindt zittenblijven ook onzinnig. "De school moet kijken naar de interesses van jongeren op 15- of 16-jarige leeftijd. Waarmee kunnen we hen boeien? Waar liggen hun sterke punten? Die komen er anders niet uit op school."

Positieve effecten

Beller Monica Briefjes ziet wél de voordelen van blijven zitten. "Wanneer je blijft zitten, kan je andere talenten ontwikkelen. Je verliest je vrienden, maar je maakt ook nieuwe die andere kansen bieden. Het is hoe de ouders ermee omgaan. Ze moeten het niet zien als falen." Ook docent Melanie Aalders ervaart dat zittenblijven weleens positief uitpakt. "Als je het in de onderbouw doet, kunnen ze er later profijt van hebben. Je wil een persoon met vaardigheden de wereld insturen."