'Leesvaardigheid moet niet alleen iets zijn van de docent Nederlands, maar van alle docenten'

Het nationale beeld laat een achterstand zien in de leesvaardigheid van vmbo leerlingen, met name de groep vmbo-leerlingen dat de beroepsgerichte leerweg volgt. "Havo en vwo leerlingen zijn goed op weg om de beoogde leesniveaus te halen" zegt Van den Berg. Maar hij maakt zich grote zorgen om de groep vmbo'ers op het basis- en kader-niveau en de leerlingen in het praktijkonderwijs.

Grote groep

Ongeveer de helft van de Nederlandse leerlingen gaat naar het vmbo, en weer de helft daarvan volgt de beroepsgerichte leerweg. Deze laatste groep heeft het meest moeite met het behalen van het leesniveau van 2F. "Dat is het niveau dat je nodig hebt om een goede start op het mbo te maken. Als je dat niveau niet hebt, dan is dat niet alleen lastig voor de start aan een vervolgopleiding, maar überhaupt om je te redden in de maatschappij" legt Matthijs van den Berg uit. Hij noemt als voorbeeld het begrijpen van een brief van de overheid, het lezen van een medische bijsluiter of het begrijpen van een vacaturetekst.

Leesmotivatie en leesplezier laag

Als toezichthouder heeft de Inspectie van het Onderwijs de taak om te kijken naar hoe de basisvaardigheden zich ontwikkelen. Om te verklaren hoe het kan dat de leesvaardigheid op het vmbo achterblijft, hebben ze de uitkomsten voorgelegd aan externe deskundigen. Concrete oplossingen voor de achterstand zijn dat leerlingen simpelweg veel moeten lezen en kilometers moeten maken. "Leesvaardigheid moet ook niet alleen iets zijn van de docent Nederlands, maar van alle docenten. Ook voor geschiedenis en wiskunde moet je kunnen lezen." Maar de aandacht voor lezen en leesvaardigheid is op veel scholen al aanwezig en ook vanuit het beleid krijgt leesvaardigheid de prioriteit. "Maar blijkbaar heeft dat nog onvoldoende effect op de leesniveaus, want daar zien we het nog niet in terug." Daarom is het belangrijk dat er wat gedaan wordt aan de leesmotivatie en het leesplezier, daar ligt ruimte voor verbetering volgens Van den Berg. Dat kan bijvoorbeeld door het aanbieden van een rijke boekomgeving op scholen.