Met z'n allen ieder jaar op 5 mei vrij? 'Geef het dan écht betekenis'

Het kabinet wil er verandering in brengen: minister Van Hijum wil van 5 mei een vaste vrije dag maken. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunt dat, maar werkgeversorganisaties zijn kritisch. Van Hijum zegt dat het samen vieren van vrijheid belangrijk is in deze tijd van oorlogen en polarisatie.

'Iedereen baat bij vrijheid'

Luisteraars Fataneh Farzad en Jelle Touwen zijn het ermee eens dat het een vaste vrije dag moet worden. "Dodenherdenking doe ik iedere dag", zegt Farzad. "Vrijheid is een kostbaar iets en gaat voor mij niet alleen over de Tweede Wereldoorlog, maar om alle slachtoffers van oorlogen."

"Met religieuze feestdagen en Koningsdag zijn er een boel mensen die niets met het onderwerp hebben", vertelt Touwen. "Stilstaan bij vrijheid, daar heeft iedereen baat bij."

Irene Stengs, cultureel antropoloog, legt uit dat de betekenis voor 5 mei bij velen verschillen. "5 mei krijgt alleen betekenis vanuit 4 mei. Je kunt het niet los zien", zegt Stengs. "Het is relevant dat er een bredere boodschap komt."

Volgens Stengs zou er waarschijnlijk minder aandacht voor de mogelijk vrije dag zijn als er minder spotjes over in de media zouden zijn en er geen festivals met artiesten in helikopters aan gewijd zouden worden. Daarnaast ziet Stengs dat er jaarlijks wel een steeds grotere behoefte lijkt te zijn voor de viering van Keti koti. "Door verandering van politieke situaties kan er meer behoefte zijn aan dit soort dagen."

Niks vrij

Cao-expert Harry Vogels legt uit dat ons land 11 feestdagen telt, bestaande uit religieuze feestdagen, zoals Pasen en Hemelvaart, en nationale feestdagen, zoals Koningsdag en eens in de vijf jaar Bevrijdingsdag. Ondernemer Simon Korn vertelt dat we in ons land geen enkele verplichte vrije dag hebben. "Niet iedereen valt onder een cao en men kan alsnog verplicht worden om te werken op feestdagen."

Vogels beaamt dat. "20 procent valt niet onder een cao. Dan zijn de afspraken binnen de arbeidsvoorwaarden geregeld." De cao-expert stelt dat 5 mei ooit een vrije dag was en dat toen iedereen ervan af wilde. "Opmerkelijk dat nu toch steeds meer cao's het wel weer opnemen."

Wie gaat dat betalen?

Wanneer 5 mei wél een vrije dag wordt, zullen veel medewerkers doorbetaald of gecompenseerd moeten worden. "Als de essentie is dat we zo nodig moeten verbinden, gun dan iedereen een vrije dag. Ook mensen die anderen moeten entertainen wanneer ze vrij zijn", zegt Richard Theijssen, ondernemer in de detailhandel.

Het kabinet heeft gezegd niet op te willen draaien voor de kosten. "We moeten het maatschappelijk debat erover voeren, zonder dat er gelijk miljarden op tafel gegooid moeten worden", zegt Tweede Kamerlid Diederik Boomsma (NSC).

Uiteindelijk is het aan werkgevers en cao-onderhandelingen om 5 mei ook echt vrij te geven, "maar geef het dan echt een betekenis", zegt luisteraar Farzad.