Waarom we pas in 2045 op Bevrijdingsdag weer vrij krijgen: 'Heeft geen prioriteit'

CNV: 'Vrijheid verdient een officiële vrije dag'

Piet Fortuin vertelt dat de CNV liever ziet dat iedereen vrij is op 5 mei: "CNV is altijd voorstander geweest van een officiële vrije dag voor iedereen. Op 5 mei vieren we de vrijheid. Vijf jaar geleden leek het er even van te komen, bij de viering van 75 jaar bevrijding. Mark Rutte sprak zich toen uit en deed een oproep aan werkgevers om zich hiervoor in te zetten. Helaas is dat toen niet gelukt." Hij is niet hoopvol dat het nu wél gaat lukken: "Een extra vrije dag kost werkgevers ongeveer 0,4% van de loonruimte, dus ik moet het nog zien."

'Weinig draagvlak onder werkgevers'

Elias Schenk, arbeidsrechtexpert en ook bekend van TikTok, ziet het ook somber in: "Ik ben bang van niet. Het leeft niet sterk onder Nederlandse werknemers en werkgevers zien het niet als prioriteit. Dus voorlopig geen structureel vrij op 5 mei." Toch zijn er ook voordelen, benadrukt hen: "Er is berekend wat het zou kosten, maar het zou ook iets kunnen opleveren. Denk aan het verminderen van burn-outklachten en stress."

Pas in 2045 weer vrije dag

Veel werknemers hebben in hun cao staan dat ze eens in de vijf jaar vrij zijn op 5 mei. Maar de komende twintig jaar hoeven we daar niet veel van te verwachten, legt Elias uit: "In 2030, 2035 en 2040 valt 5 mei in het weekend. Pas in 2045 valt het weer op een doordeweekse dag." Nederlandse werknemers komen er bekaaid vanaf vergeleken met andere landen. "Nederland heeft niet veel officiële feestdagen. Japan heeft er bijvoorbeeld zestien per jaar. Nederland bungelt onderaan als het gaat om het aantal vrije dagen."

Er is vaak verwarring tussen officiële feestdagen en vrije dagen, vertelt Elias: "Een officiële feestdag betekent niet automatisch dat je vrij bent. Dat hangt af van je cao. Die gebruikt de officiële feestdagen als richtlijn, maar dat is geen garantie."

Onderhandelen over vrije dag in je contract

Schenk heeft nog een tip voor tijdens contractonderhandelingen: "Als je in dienst treedt bij een bedrijf, kun je aangeven: "Bevrijdingsdag is voor mij belangrijk. Kan daar iets voor geregeld worden?" Dat kun je dan één-op-één opnemen in je arbeidsovereenkomst. Eigenlijk is het een soort post-it boven je contract: zo gaan we het doen."

Volgens hen wordt het steeds gebruikelijker dat cao’s werken met 'wisselvrije' dagen, waarbij je zelf kiest welke feestdag je opneemt. "Dat kan 5 mei zijn, 1 mei of bijvoorbeeld Eid al-Fitr."

Bijzondere vrije dagen in Rotterdam en het zuiden

Elias noemt nog een opvallend voorbeeld uit Rotterdam: "Sommige bedrijven hebben opgenomen dat als Feyenoord kampioen wordt, je vrij hebt. Er waren zelfs bedrijven die onderscheid maakten tussen de beker en de schaal." Ook in het zuiden van Nederland bestaan bijzondere regelingen: "Daar wordt vaak gebruikgemaakt van vrije dagen rondom carnaval."