Nachtelijke wonden helen twee keer zo langzaam

Onze biologische klok zorgt ervoor dat vrijwel alle cellen in het lichaam volgens een 24-uursritme functioneren. Uit eerder onderzoek was al bekend dat verstoring van die biologische klok kan leiden tot kanker, hart- en vaatziekten en diabetes. Nu laat onderzoek in Science Translational Medicine voor het eerst zien, dat ook wondherstel wordt geregeld door de biologische klok.

Muizenhuid in laboratorium

Om te onderzoeken wat de biologische klok doet met wonden, brachten de onderzoekers in het laboratorium verwondingen toe aan kweekjes van huidcellen van muizen die in hun biologische ‘dagfase’ verkeerden. Een dagwond herstelde twee keer zo snel als een nachtwond. Ook toonden de onderzoekers aan dat celprocessen, die zorgen voor wondherstel, sneller en langzamer gaan volgens het ritme van de biologische klok.

Brandwonden bij mensen

Om het tijdstip-effect bij mensen te onderzoeken, analyseerden ze de gegevens van 118 brandwonden uit de internationale Burn Injury Database. Ze bepaalden hoe lang het duurde tot de wond voor 95% hersteld was en hoe laat de wond ontstaan was.

Het verschil tussen dag en nacht bleek aanzienlijk: brandwonden die overdag waren opgelopen herstelden 60% procent sneller. Voor nachtwonden duurde het herstel gemiddeld 29 dagen, voor dagwonden 17 dagen. Hiermee is niet bewezen dat wondherstel in de menselijke huid direct wordt aangestuurd door de biologische klok, maar dat is wel aannemelijk.

Hoe laat ga je onder het mes?

Als een wond die overdag ontstaat beter herstelt, zouden we daar bij operaties rekening moeten houden, stellen de auteurs. Ofwel door operaties ’s avonds en ’s nachts te vermijden. Ofwel door voor een nachtelijke operatie medicijnen toe te dienen die de biologische klok ‘resetten’.

Om chronische ontstekingen en littekens te voorkomen, is het van groot belang dat wonden niet nodeloos lang open blijven.

Nobelprijs voor biologische klok

De Nobelprijs voor de Geneeskunde is dit jaar gewonnen door de Amerikaanse onderzoekers Hall, Rosbash en Young voor hun onderzoek aan de biologische klok of Circadiaan ritme. In de jaren ’80 en ’90 ontdekten ze genetische mechanismen die in vrijwel iedere cel voor een vast 24-uursritme zorgen. Welke gevolgen het bestaan van de biologische klok precies heeft, is op allerlei vlakken nog onduidelijk.

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van De Kennis van Nu (NTR).

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co