Hoe kan het dat klei een 'geheugen' heeft?
- Nieuws
- Hoe kan het dat klei een 'geheugen' heeft?
Of je er nou graag met je schoenen doorheen gaat of het liever boetseert met de handen, je zal vast weleens gehoord hebben dat klei een geheugen heeft. Maar wat bedoelt men daar eigenlijk mee? En hoe kan klei een geheugen hebben? Derck Zilverschoon van steenbakkerij Zilverschoon in Randwijk legt het uit bij Spraakmakers.
Video niet beschikbaar
Zilverschoon kan er kort over zijn: klei heeft inderdaad een geheugen. Klei komt namelijk met een "bepaalde uittreesnelheid" uit een pers. "Hoe vetter de klei, hoe meer geheugen die heeft." Zo'n pers is vergelijkbaar met een vleesmolen, aldus de steenbakker. "Zoals een worst gemaakt wordt, daar vergelijk ik het altijd mee", zegt Zilverschoon.
Vrije veen
Maar wat betekent het "geheugen" van klei? "Klei heeft aan de zijkanten van een blok meer vrije veen dan aan de binnenkant, dus die stroomt langzamer uit. Daardoor bouwt het geheugen op", vertelt Zilverschoon. Het behoudt dus de vorm, in tegenstelling tot het midden van homp klei, en de buitenkant blijft dus een beetje achter.
Krom
Als je het direct zou bakken nadat het de machine uitkomt, "trekt het krom", weet de steenbakker. "Bij klei is het zo dat het moet drogen. Dus er zit eerst water in om 'm plastisch te krijgen, dat water gaat eruit verdampen en bij het verdampen van het water wil hij eigenlijk weer terug naar die oorspronkelijke vorm", verduidelijkt Zilverschoon.
Kneden
De blokken klei moeten vervolgens 24 uur lang "rusten" om hun geheugen "als het ware te verliezen", om vervolgens in plakjes gesneden te worden. Dan blijft het stuk klei mooi recht tijdens het bakken. Maar wat nou als je de baksteen weer zacht maakt? Krijgt het dan z'n geheugen terug? "Nee, de machine kneed het geheugen weg", aldus Zilverschoon.
Mis niets met de nieuwsbrief van Spraakmakers
Spraakmakers maken we mét jou als luisteraar. En om jou zoveel mogelijk bij ons programma te betrekken, versturen we een dagelijkse nieuwsbrief. Hierin vind je de stelling van de dag, de onderwerpen in de uitzending en een interessant artikel dat zeker het lezen waard is. Zo kun je gemakkelijk meepraten en mis je nooit meer iets!
