Hoe drie mannen er met de Nobelprijs van Rosalind Franklin vandoor gingen
- Nieuws
- Hoe drie mannen er met de Nobelprijs van Rosalind Franklin vandoor gingen
Eva van Walree, onderzoeker en klinisch geneticus in opleiding bij Amsterdam UMC, studeerde genetica in Cambridge aan Newnham College. Op dezelfde school had jaren eerder Rosalind Franklin groot succes met haar genetisch onderzoek. Haar werk was zelfs van Nobelprijsniveau, maar zij heeft de prijs nooit ontvangen. Van Walree legt in De Nieuws BV uit hoe dit zit.
Video niet beschikbaar
Rosalind Franklin ontdekte destijds 'the secret of life'. Hoewel er al enige kennis over genetica en DNA bestond, waren er nog veel onopgeloste vragen. "Wat cruciaal was, en wat toen nog niet bekend was: hoe wordt erfelijke informatie overgedragen en hoe ziet de structuur van een DNA-molecuul eruit?", legt Van Walree uit.
En dat is precies waar het onderzoek van Franklin zich op richtte. "Ze is röntgenfoto’s gaan maken van moleculen", vertelt Van Walree. Uiteindelijk ontdekte Franklin dat DNA bestaat uit twee slierten die om elkaar heen draaien: de dubbele helix. Met een foto van haar werd dit voor het eerst vastgelegd. Deze vondst was baanbrekend, omdat het verder onderzoek naar DNA mogelijk maakte, zoals onderzoek naar het overdragen van genetische ziektes.
Het Matilda-effect
In aanloop naar Internationale Vrouwendag zet De Nieuws BV elke dag een vrouwelijke wetenschapper in de spotlight. Want vrouwen in de academische wereld krijgen vaak niet de credits die ze wel verdiend hebben. Dit fenomeen noem je het 'Matilda-effect'.
Toch kreeg zij er, zoals zo vaak gebeurt bij vrouwen in de wetenschap, niet de eer voor. "Zij maakte die foto met die dubbele helix maar heeft dat in eerste instantie niet wereldkundig gemaakt", vertelt Van Walree. Een mannelijke collega liet haar foto vervolgens zien aan twee wetenschappers die eveneens bezig waren met het ontrafelen van DNA. Voor hen was de foto de ontbrekende puzzelstuk die alles duidelijk maakte. De drie mannen maakten 'hun' ontdekking wereldkundig en wonnen vervolgens een Nobelprijs.
Dit alles achter de rug van Franklin om. "Zij heeft daar op dat moment niet de erkenning voor gekregen die ze had moeten krijgen." Hoewel ze de Nobelprijs niet meer kon winnen, werd haar eer later nog hersteld. Zo heeft Van Walree op haar universiteit wel geleerd over de baanbrekende ontdekking die deze vrouw in de jaren '50 heeft gedaan.
Binnen de klinische genetica, het vakgebied waarin Van Walree werkt, is zo’n situatie tegenwoordig ondenkbaar. "Het is echt een enorm vrouwenvak", zegt ze. Verreweg het grootste gedeelte van de onderzoekers is vrouw, en het onderzoek wat ze uitvoeren is met succes: "Voortbouwend op wat Rosalind Franklin toen heeft ontdekt, zijn er twee vrouwen die in 2020 een Nobelprijs wonnen omdat zij ontdekten dat je ook kan plakken en knippen in dat DNA."
Zo gaat het onderzoek naar DNA en genetica nog altijd door, maar krijgen vrouwen nu wel de erkenning die ze verdienen. En ook Eva van Walree voert belangrijk onderzoek uit naar metabole ziektes bij bijvoorbeeld kinderen. Of zij ooit een Nobelprijs wint? Daar blijft ze bescheiden over: "Ik ben vooral bezig met het uitvoerende werk."
Gerelateerd
