Wat zijn jouw genetische geheimen?
- Nieuws
- Wat zijn jouw genetische geheimen?
Hoeveel neanderthaler DNA heb jij? Waar komen je voorouders vandaan? En heb je kans om een ziekte als Alzheimer te ontwikkelen? Dit valt allemaal af te lezen uit jouw DNA. Welke geheimen liggen er nog meer in onze lichamelijke data verscholen? En willen we die geheimen wel weten? Daar spreekt Petra Grijzen over met ethicus Eline Bunnik in de nieuwste Atlas-podcast.
#6 - Genetische geheimen (S04) - Focus
Veel van de huidige tests zijn vooral leuk voor gezonde mensen, legt Bunnik uit. Dat is tevens de reden dat deze tests veelal worden aangeboden door bedrijfjes, in plaats van door ziekenhuizen. Vaak gaat het dan om heel licht verhoogde risico’s op ziekten, of over niet-medische eigenschappen: of je bitter kunt proeven, of je een avond- of een ochtendmens bent, of je grote teen langer is dan je tweede teen.
Ook testen op afkomst is populair. Zelf ontdekte Bunnik bijvoorbeeld dat ze over relatief veel Neanderthaler-DNA beschikt, en dat haar familie al eeuwen in Zuid-Holland woont.
Iedereen massaal laten testen?
Maar sommige tests geven wel degelijk medisch relevante resultaten. Er zijn er die een sterk verhoogd risico op Alzheimer aantonen, of die laten zien hoe snel je medicijnen in je bloed afbreekt. “Er zijn ook onderzoekers en dokters die zeggen: we moeten dit massaal gaan doen, iedere patiënt die binnenkomt zo’n testje geven. En dan kijken we hoe ze op antidepressiva reageren, of op bloedverdunners.”
We moeten er goed over nadenken of we dat echt willen, aldus Bunnik, en zo ja hoe: “Welke tests leveren bruikbare kennis op, en wat vertellen we mensen van tevoren? Hoe beschermen we die gegevens, en hoe maken we ze toegankelijk? Dat gaan we zeker niet zomaar doen”.
Dilemma achter een pop-up
Bunnik werd zelf ooit geconfronteerd met testresultaten die uitsluitsel gaven over een sterk verhoogde kans op Alzheimer. Het betreffende bedrijf had de resultaten netjes achter een pop-up verborgen: ‘Wil je dit echt weten?’ Bij Bunnik won de nieuwsgierigheid het uiteindelijk, maar het geeft goed aan hoe gevoelig dit soort informatie kan zijn.
Is het überhaupt nog mogelijk, de kennis over ons DNA geheim houden? “Ik denk dat we daar wel keuzes in kunnen maken, en ons beleid daarop aan kunnen passen. Het lijkt me dat het belangrijk blijft dat mensen grotendeels zelf kunnen beslissen wie, wat, op welke manier, waar en om welke reden hun DNA mag hebben. We kunnen met elkaar afspreken hoe we dat organiseren.”
Dit is de zesde aflevering in een serie van acht over geheimen. Luister hier naar de andere afleveringen van Atlas.
Atlas onderzoekt of je in deze tijd nog geheimen kunt hebben. Zijn geheimen eigenlijk niet heel belangrijk? In acht afleveringen verdiept Atlas zich onder meer in de afluisterpraktijken van de Stasi, de noodzaak van geheimen, de voor- en nadelen van de overvloed aan persoonlijke data, en de genetische geheimen in je DNA. Beluister alle afleveringen.
