Helemaal geen geheimen hebben? 'Dat is een geestesziekte'

Mensen leren vaak al op jonge leeftijd dat ze sommige dingen maar beter geheim kunnen houden. Wismeijer zelf deed als kind graag 's middags nog even een dutje, maar wilde op kamp de hoon van zijn klasgenoten voorkomen en vertelde daarom dat hij een beetje ziek was.

Sociale buffer

Er is niets mis met onschuldige geheimpjes, aldus Wismeijer: niet zeggen dat je vandaag even geen zin hebt in je werk, of verzwijgen dat je liever niet hebt dat iemand naast je komt zitten. "Het hebben van geheimen zorgt er eigenlijk voor dat je een bepaalde buffer opbouwt in sociale relaties. Als je de hele dag eerlijk bent, moet je continu alles repareren, want je schoffeert iedereen."

Wismeijer promoveerde op geheimen, en ontdekte dat onze behoefte aan eerlijkheid niet symmetrisch is: "We willen van elkaar volledige eerlijkheid, maar we kunnen zelf die eerlijkheid vaak helemaal niet zo goed dragen."

Strategisch voordeel

Het vermogen om geheimen te bewaren heeft bovendien een evolutionair voordeel. Als jij vroeger als oermens extra voedsel had gevonden en je hield dat geheim, dan was dat feitelijk een win-winsituatie: je had extra eten, en je werd niet afgerekend op je inhaligheid, want de anderen wisten het niet. "Mensen die geheimen kunnen houden hebben een strategisch voordeel, omdat ze over informatie of middelen beschikken die anderen niet hebben. Dus het hebben van geheimen is een heel belangrijk hulpmiddel om door de sociale wereld te navigeren."

Geen wonder dus dat mensen echte geheimpjes-kampioenen zijn: ""Geen geheim hebben, dat is echt onmogelijk", aldus Wismeijer. "Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die helemaal geen geheimen heeft. Als iemand op elke vraag eerlijk antwoordt, dan is er eerder sprake van psychopathologie - een geestesziekte".

Ongezonde geheimen

Maar het andere uiterste is ook niet goed. Mensen die jaren in de kast zitten en niet over hun geaardheid praten bijvoorbeeld. Dan hebben we het over emotioneel belastende geheimen, waar mensen over piekeren, van wakker liggen of angst- en paniekaanvallen van krijgen. "We zien dat het welzijn van mensen die heel veel emotioneel belastende geheimen hebben - of heel erg gebukt gaan onder de last van hun geheim - heel erg achteruit gaat. Hun gezondheid wordt minder, ze gaan vaker naar een medisch specialist en ze gebruiken vaker medicijnen."

Dit is de tweede aflevering van een 8-delige serie over geheimen. Luister ook naar de eerste aflevering, over leven in een wereld waarin het hebben van geheimen vrijwel onmogelijk is.