Hoe voeren astronauten reparaties uit in de ruimte?

De ruimtetelescoop NICER op het International Space Station (ISS) is gemaakt om een bepaald soort sterren te observeren in röntgenlicht, legt Van den Berg uit. "Sommige sterren die stralen niet alleen zichtbaar licht uit, maar ook röntgenlicht." Maar sinds anderhalf jaar werkt de telescoop niet meer zo goed en daarom moet het gerepareerd worden, waar de astronauten het ISS echt moeten verlaten. Volgens Van den Berg is zo'n ruimtewandeling "het meest gevaarlijke moment in het leven van een astronaut."

Apparatuur

Natuurlijk worden de astronauten uitgerust in beschermende pakken, wat Van den Berg een "soort éénpersoons-ruimteschip" noemt. "Je hebt maar een heel dun laagje tussen jou en het vacuüm van de ruimte. En je hebt te maken met allerlei gevaren en potentiële problemen." Het is dan ook belangrijk dat een astronaut een "maatje" heeft tijdens zo'n wandeling. "Dus astronauten kennen de risico's, maar het is ook het allerleukste wat ze het liefst willen doen."

Voorbereiding

Astronauten zijn wel goed voorbereid op dit soort reparaties. Zo ook bij de telescoop. "Er zijn micrometeorrietjes ingeslagen, die hebben gaatjes gemaakt", weet ook Van den Berg. Op aarde wordt zo'n operatie al gesimuleerd en de astronauten volledig geïnstrueerd. "Dus als alles volgens plan gaat, dan weten ze exact wat ze moeten doen."

Luier

De reparatie kan lang duren, zomaar een werkdag. In hun helm zit wel een rietje zodat ze kunnen drinken, evenals een wattenstaafje om een mogelijke kriebelneus te verhelpen. Een wc-bezoekje zit er echter niet in, vertelt Van den Berg.

"Ze dragen een luier, een hele geavanceerde luier natuurlijk", vertelt de ruimtevaartdeskundige. "Ze zorgen er dus altijd voor dat ze zeker weten dat ze geen grote boodschap hoeven te doen. Maar de kleine boodschap hou je niet zo lang in, dus dat laten ze gewoon lopen in hun luier."

Sunita Williams, één van de astronauten die de reparatie gaat uitvoeren, is al sinds juni vorig jaar "gestrand" op de ISS. Desondanks denkt Van den Berg dat Williams zo'n reparatie "geweldig" vindt. "Natuurlijk missen ze hun familie, maar dit is waar ze voor opgeleid zijn", aldus de deskundige. "Er komt een moment dat je je laatste terugkeer naar de aarde hebt en zeker weet dat je nooit meer de ruimte in gaat. Dus in dit geval zijn ze alleen maar heel blij dat ze nog even wat langer in de ruimte mogen blijven."

Extreme omstandigheden

De omstandigheden in de ruimte zijn wel extreem. Zo voel je geen zwaartekracht, adem je ingeblikte lucht in, het schip kan geraakt worden door een meteoriet, er ontstaan af en toe lekkages en de kans op een brand is behoorlijk reëel. Daarnaast kunnen de emoties onderling hoog oplopen. "Daar word je als astronaut dus vooral ook voorbereid. Dat je dit gewoon zoveel maanden ook gewoon kan en je werk kan doen."

Werk- en rustschema

De astronauten houden een 24-uursritme aan, legt Van den Berg uit. "Terwijl de zon zestien keer per dag op en onder gaat." Daarbij hebben ze een werk- en rustschema en momenten om te eten, slapen en spelletjes te doen. Bovendien is er internet aan boord, waardoor ze in contact kunnen blijven met hun familie. Daarnaast moeten ze twee uur per dag sporten om fit te blijven. "Zonder zwaartekracht worden je spieren en je botten zwak."

Sporten

Zonder zwaartekracht sporten is echter ingewikkeld, omdat je geen gewicht hebt. Maar daar hebben de astronauten trucjes voor gevonden. Zo hebben apparaten springveren, waardoor krachttraining mogelijk is, en worden ze vastgebonden aan een loopband, "anders loop je ervan af", vertelt Van den Berg. "Hetzelfde geldt voor een fiets. Er zit geen zadel op, want je hoeft toch niet te zitten. Maar je kan op die manier wel al je al je grote spieren trainen."

Schoonmaken

Maar er komen ook mindere klusjes bij ruimtevaart kijken. De astronauten moeten ook gewoon schoonmaken en stofzuigen. Daarnaast zijn er altijd legio reparaties uit te voeren. "Zeker de apparatuur aan de buitenkant onder die omstandigheden met ruimte, straling, dag en nacht, temperatuurverschillen, meteorieten, ga zo maar door." Een ruimtewandeling maken ze dus regelmatig.

Toekomst

Ruimteafval zou in de toekomst wel een groot probleem kunnen gaan veroorzaken. Apparatuur gaat natuurlijk stuk en gaat dan rondvliegen. Bovendien kan niet alles gerepareerd worden. Naar schatting zou dat over tien à twintig jaar ervoor kunnen dat er "zoveel ruimteafval is dat we onszelf hebben opgesloten op de aarde en niet meer kunnen lanceren." Het is en blijft dus een gevaarlijk vak.