Dit is waarom je soms bevriest van angst

Heb jij dat ook weleens: dat je ergens van schrikt en vervolgens als aan de grond genageld staat? Naast vechten en vluchten is dit freezen één van de drie bekende reacties op gevaar. Hoe dit bevriezen precies werkt, was lange tijd onduidelijk. Nederlandse onderzoekers hebben nu ontdekt welk hersengebied er een belangrijke rol in speelt.

Mechanisme uit ons reptielenbrein

Freezen is een miljoenen jaren oud mechanisme, vertelt hoofdonderzoeker David Terburg in Nieuws en Co. "We doen het als de dreiging ontzettend hoog is. Het is een fenomeen dat ontstaat vanuit hele oude hersengebieden, die we delen met reptielen."

Voor reptielen heeft dat stilstaan wel een functie: het zorgt ervoor dat er een kans is dat ze niet gezien worden door bijvoorbeeld een roofdier. Maar bij mensen werkt dat niet zo; wij hebben die freeze-respons eigenlijk bijna nooit nodig. Daardoor hebben we hem goed leren onderdrukken.

Passieve angst onderdrukken

Een hersengebied met de naam basolaterale amygdala speelt daar een belangrijke rol in, vertelt Terburg: "Het zorgt ervoor dat we die eerste acute angstrespons, die passieve angst, kunnen onderdrukken, zodat we de mogelijkheid hebben om te ontsnappen."

De onderzoekers ontdekten dit door onderzoek naar een groep mensen in Zuid-Afrika, bij wie dit hersengebiedje door een genetische afwijking niet goed werkt. Bij het zien van enge plaatjes bleken deze mensen angstiger te reageren dan anderen. En ook een onderzoek bij ratten wees uit dat de basolaterale amygdala belangrijk is in het onderdrukken van passieve angst.

Remedie tegen paniekaanvallen

Misschien kan deze kennis wel leiden tot oplossingen voor mensen met paniekstoornissen. De onderzoekers ontdekten namelijk ook dat de ratten waarvan de basolaterale amygdala niet werkt, toch hun passieve angst konden onderdrukken als ze een bepaald stofje kregen toegediend. "Deze stof kan nu nog niet toegediend worden aan mensen, maar er wordt onderzocht of dat op den duur mogelijk is", vertelt Terburg. "En als dat het geval is, is het eventueel mogelijk dat mensen met een paniekstoornis die een paniekaanval voelen aankomen, die stof aan zichzelf kunnen toedienen, zodat ze sneller en makkelijker tot rust kunnen komen."

Dit artikel is verzorgd door de wetenschapsredactie van NPO Focus.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere dinsdag- op woensdagnacht van 02.00 tot 06.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap