'Testen giftige stoffen op proefdieren is helemaal niet nodig'

Neem bijvoorbeeld autobrandstof, dat is zo’n stof die getest moet worden. Want wat gebeurt er als je de damp inademt? En irriteert de vloeistof op de huid als je knoeit? Voor antwoorden op deze vragen gebruiken we dierproeven, meestal met muizen of ratten. "Het testen van alle stoffen die nu op de markt zijn, vereist extreem veel proefdieren en bovendien is de uitkomst niet altijd betrouwbaar", aldus Boogaard. Hij pleit voor testen op menselijke cellen. 19 oktober was zijn inauguratie aan de Wageningen University & Research.

Het diervriendelijke alternatief

Zijn alternatief bestaat uit een combinatie van twee testen. Ten eerste wil hij testen in een reageerbuis met menselijke cellen. Wetenschappers kunnen de menselijke cellen zelf kweken of ze krijgen cellen van donoren. Daarnaast wil hij de werkelijke blootstelling meten in de mens, door het meten van chemische stoffen in urine of bloed.

Deze combinatie is even betrouwbaar als testen op dieren volgens de hoogleraar. Nederland wil in 2025 graag koploper zijn met innovatieve onderzoeksmethoden zonder dierproeven. De nieuwe methode van Boogaart kan daar flink aan bijdragen. Wetenschappers houden echter vast aan dierproeven, waardoor het testen op menselijke cellen niet van de grond komt.

Hoe je het risico van giftige stoffen vaststelt

Iedere stof die wijdverspreid wordt gebruikt – meer dan honderd ton per jaar – moet worden getest. Voor het beoordelen van gezondheidsrisico’s van die stoffen zetten toxicologen een risicoanalyse op. Zo meten ze bij welke concentratie van de stof er een effect optreedt. Als je dat vergelijkt met de mate van blootstelling, geeft dat een beeld van het gezondheidsrisico. Op basis daarvan worden maatregelen genomen, en wordt bijvoorbeeld een product met giftige stof uit de schappen gehaald.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co