Waarom het uitmaakt wanneer je je pillen slikt

Het is niet zo gek dat artsen nog nauwelijks rekening houden met onze biologische klok. Het is namelijk lastig om te meten hoe laat het precies is op iemands interne klok. Of beter: was. Want precies dat probleem wordt nu ondervangen met een nieuwe test (zie kader). Die maakt het mogelijk om op basis van een paar druppeltjes bloed tot op twee uren nauwkeurig vast te stellen ‘hoe laat het in iemands lichaam is’.

Wat houdt de nieuwe test in?

Amerikaanse onderzoekers hebben nu een bloedtest ontwikkeld die je biologische klok niet alleen sneller, maar ook veel nauwkeuriger kan meten. Een paar druppeltjes bloed zijn genoeg om de test te doen. Een computerprogramma gaat vervolgens op zoek naar veertig zogenoemde biomarkers (stofjes die aangeven welke processen er op dat moment gaande zijn in je lichaam). Dat maakt het uitlezen van je biologische klok mogelijk tot op twee uren nauwkeurig. Nog niet op de markt, maar het principe van de werking is nu met succes aangetoond.

Roelof Hut, chronobioloog aan de Rijksuniversiteit Groningen, denkt dat je met die kennis de medische behandeling van mensen kunt personaliseren. "Ik ga uit van het principe dat er voor ieder medicijn van een optimaal tijdstip van innemen is. Met die kennis kun je de werking verbeteren. Daardoor is een lagere dosis nodig, en kun je misschien ook bijwerkingen wegnemen."

Ook bij de behandeling van kanker lonken mogelijkheden. "Elke cel heeft een biologische klok, en die regelt dus ook de celdeling”, aldus Hut. “Wat kanker kenmerkt, is dat de celdeling helemaal op hol slaat, waardoor je tumoren krijgt. Daar kun je gebruik van maken."

“Radiotherapie bijvoorbeeld is bedoeld om specifiek kankercellen aan te pakken, niet de gezonde cellen. Als je dat nu doet op het moment dat de gezonde cellen het beste tegen de straling kunnen, wordt de therapie naar verwachting effectiever.”

Wat was je biologische klok ook alweer?

Je lichaamsklok bepaalt onder meer wie een nachtbraker of juist een vroege vogel is. Het is een aangeboren mechanisme, dat allerlei processen in je lichaam in een bepaalde cyclus laat verlopen. Onder meer je hartslag, spijsvertering, concentratie en allerlei psychologische effecten worden door deze klok gereguleerd. Voor deze ontdekking werd vorig jaar nog de Nobelprijs voor geneeskunde uitgereikt.

Het moge duidelijk zijn: Hut ziet als expert op het gebied van de biologische klok grote mogelijkheden om de kennis binnen zijn vakgebied toe te passen binnen de geneeskunde. Hij hoopt dan ook dat de nieuwe test die ontwikkeling in gang kan zetten.

NPO Radio 1 houdt je dagelijks op de hoogte over de laatste ontwikkelingen in de wetenschap

Maandag t/m vrijdag rond 16.20 uur in Nieuws en Co
Iedere dinsdag- op woensdagnacht van 02.00 tot 06.00 uur in Focus
En wanneer je maar wilt in de podcast Focus Wetenschap