Terug naar Tokio 1964: Het volleybalgoud van Japan

In de zomer van 1964 was volleybal in Tokio voor het eerst een officiële olympische sport. De Kanazawa Indoor Sport Arena was het decor van de volleybalwedstrijden. De Japanse volleybalsters schreven sportgeschiedenis door in de finale af te rekenen met de Sovjet-Unie: 3-0. "Twee jaar eerder wonnen de Japanners al op het WK in Moskou van de Russen. De bondscoach van de Russen noemde hen toen The Oriental Witches. Nu breken er vaak grote feesten uit na het winnen van goud, maar toen stond het team op de achterlijn wat naar elkaar te kijken en een beetje te zwaaien naar het publiek", vertelt Peter Murphy, oud-bondscoach van de Nederlandse volleybalsters, in gesprek met Edwin Cornelissen.

"De Japanse coach Hirofumi Daimatsu stond er ook bij als een wat treurige man. Hij wist niet wat hij doen. Hij liep niet naar het team en ging rustig op de bank zitten. Alsof hij ging overdenken wat hij in de jaren ervoor met het team had gedaan. Later werd hij alsnog gejonast en in de lucht gegooid door de speelsters", aldus Murphy.

The float serve

Daimatsu werd gezien als de architect achter de gouden volleybalsters van Japan. Hij was beroemd en berucht. "Hij was een pelotonscommandant, niet vanuit de Tweede Wereldoorlog, maar gewoon in het ondersteunend leger. Hij was de coach van de club van een groot Japans textielbedrijf. Zijn clubteam vormde ook de nationale ploeg. Zijn speelsters werkten van acht uur 's ochtends tot vier uur 's middags. Direct uit hun werk gingen ze trainen, tot een uur of elf, twaalf 's avonds. Elke dag, ook op zaterdag en zondag. Het hele jaar door", vertelt Murphy.

Als bondscoach van de Japanse volleybaldames bedacht hij iets om de lengte en kracht binnen het team van de Sovjet-Unie te bestrijden. "Hij introduceerde de zwabber service, the float serve. Een speciale techniek. Dat was geweldig. Hij wilde ook het verdedigen op een zeer hoog niveau ontwikkelen. Wanneer de Russen de bal langs het Japanse blok zouden slaan dan konden ze de aanval via de grond, met een roltechniek, weerstaan."

Indoctrinatie

Daimatsu regeerde met harde hand binnen de ploeg. Video's van zijn trainingen zijn nog terug te vinden op YouTube. Speelsters mochten geen relaties hebben en er waren verhalen over verbale intimidatie en lijfstraffen. "Als iemand een fout maakte dan kregen ze ballen naar zich toegeslagen. Het was een soort indoctrinatie. Hij schreef ook een boek met de titel Follow Me, volg de groter leider. Dan ga je er als speelster ook in geloven, zeker als een gouden medaille boven de markt zweeft. Die wil je halen en dan ben je bereid veel opofferingen te brengen voor dat ultieme doel. Ik sluit niet uit dat het niet op een nette manier is gegaan", vertelt Murphy.

Op de dag van de volleybalfinale, 23 oktober 1964, veroverde judoka Anton Geesink goud door zijn Japanse tegenstander te verslaan. "In de Budokan had Japan die dag drie gouden medailles behaald en er moest een vierde goud bij komen. Maar Geesink won en dat zorgde voor een deken van teleurstelling over Japan. In de avond was de volleybalfinale. De volleybalsters hebben door hun winst het verhaal van de verloren judofinale weer overgenomen en werden de trots van het land."