De Pioniers: Jan Nolten, de Limburger die net niet won op de Puy de Dôme

Kreeg Limburg in de zomer van 1952 haar eerste Tour-pionier? Lange tijd kwamen toonaangevende Nederlanders in de Ronde van Frankrijk uit Noord-Brabant. Hier en daar waren nog wel Zeeuwse of Amsterdamse triomfen te bespeuren, maar Limburg? Die provincie kende weinig Toursucces in de eerste helft van de twintigste eeuw.

Jan Nolten, geboren in Sittard en opgegroeid in Geleen, bracht daar in de jaren '50 verandering in. Zo won hij in 1953 de achtste etappe van de Tour, die de renners van Nantes naar Bordeaux bracht. Drie jaar later won hij de twaalfde etappe van de Giro d’Italia.

Toch zijn het niet zijn etappezeges waarmee hij vooral wordt herinnerd, maar een tweede plaats. Daarvoor moeten we terug naar 1952, naar de zomer waarin hij zijn debuut maakte in de Tour. Dat deed hij op succesvolle wijze: hij won de twaalfde etappe (Sestriere-Monaco) in 8 uur, 13 minuten en 19 seconden. Een voorsprong van anderhalve minuut. Dankzij goed klimwerk en een gedurfde afdaling legde Nolten op de col van La Turbie de basis voor die ritzege.

Puy de Dôme

Maar voor zijn meest memorabele optreden in die Tour moeten we naar de 21e etappe, eentje die hij juist niet had gewonnen. Het was de zware bergetappe naar de Puy de Dôme: de beruchte berg die dit jaar voor het eerst in 35 jaar weer wordt aangedaan door het peloton. Op het moment dat hij de finish naderde, bekroop Nolten het idee dat hij weleens succesvol kon zijn op deze zware klim. Immers, hij had iedereen op voldoende afstand gelaten, toch? “Dat had ik zeker gedacht ja”, vertelde hij na afloop.

Gewaarschuwd door radioverslaggever

Dat bleek niet het geval. Nolten had buiten Fausto Coppi gerekend, de Italiaan die uiteindelijk de Tour zou winnen. Beetje bij beetje maakte Coppi zijn achterstand goed, iets wat Nolten niet opmerkte. Op een kilometer van de finish had radioverslaggever Jan Cottaar de Limburgse klimmer nog gewaarschuwd, maar door het geluid van de voorbijrijdende motoren werd die waarschuwing niet gehoord. En dus ging het mis in het zicht van de haven: vlak voor de finish ging Coppi hem voorbij. Later zou de Italiaan verklaren zelden zo diep te hebben moeten gaan.

Afgetroefd of niet, na de Tour wachtte Nolten een groots onthaal in Geleen. De Tour telde voortaan mee in Limburg.