Nederlandse oud-turnsters herkennen zich in 'mental issues' Simone Biles: 'Alsof er kortsluiting in je brein ontstaat'

"Uiteindelijk zijn we allemaal mensen. We moeten onze lichaam en geest goed beschermen en niet roekeloos de arena instappen omdat de buitenwereld dat van ons verlangt", zei Biles op een persconferentie. Het is nog niet duidelijk of ze later deze week nog wel van start gaat in de toestelfinales. Biles heeft zich voor de finales op alle vier toestellen gekwalificeerd.

Enorme druk

Met Team USA pakte Biles de zilveren medaille bij de meerkamp, maar nadat ze bij haar sprongoefening de mist inging, trok ze zich terug en werd bij de brug met ongelijke liggers vervangen door een teamgenoot. "Het zag eruit alsof Biles tijdens haar sprong in de lucht de weg even kwijtraakte. Alsof ze het opeens niet meer wist. Dan is het nog knap dat ze zo'n landing maakt. Het is bijna levensgevaarlijk", zegt oud-turnster Berber van den Berg, tegenwoordig werkzaam als sportpsycholoog, bij Langs de Lijn En Omstreken in een reportage van verslaggever Eline de Zeeuw.

De druk op haar schouders werd haar teveel, gaf Biles aan. "Ik denk dat zij van alle turnsters in Tokio degene is die de meeste druk ervaart. De hele wereld verwacht dat ze goud haalt. En dat verwacht ze ook van zichzelf. Ze was in de afgelopen jaren onverslaanbaar", aldus Céline van Gerner, die in 2019 haar turncarrière beëindigde.

Kortsluiting

Mentale problemen hebben volgens Van den Berg uiteenlopende oorzaken. "Het kan ontstaan door stress, uit een valpartij of oververmoeidheid. Maar het kan ook zomaar ontstaan. Ik heb dat zelf ook gehad. En het lijkt ook vaker voor te komen bij artistieke sporten, zoals bij turnen, kunstrijden en trampoline springen. Dan kan je opeens je oefening kwijt zijn. Alsof er kortsluiting in je brein ontstaat.'

Van Gerner ervaarde die 'kortsluiting' ook in haar carrière. "Het begon bij mij met schroeven uit een flikflak op de vloer en met een vluchtelement op de brug. Toen dat eenmaal in mijn hoofd zat, zette zich dat door. Een hele draai uit een lange zwaai heb ik tot het einde van mijn carrière niet gedaan. Daar is toen een oplossing voor bedacht: ik heb toen een moeilijker element aangeleerd. Op dat moment is het wel schrikken", zegt Van Gerner.

Ook Van den Berg heeft een soortgelijke ervaring. "Ik had het met streksalto's. Dat ging door naar de vloer in alles wat achterover ging. Dan ging ik draaien. Dat is ook eng, want je kunt hard vallen. Wanneer je dat gevoel eenmaal hebt, sta je niet meer gelukkig in de turnzaal. Dan moet je hulp zoeken wanneer je er met een coach niet meer uitkomt. Er zijn zeker hulpmiddelen: sportpsychologen en ook therapieën, zoals EMDR", verklaart Van den Berg.

Terug naar de basis

Van Gerner en Van den Berg hadden naar eigen zeggen een half jaar nodig om te herstellen van hun moment van 'kortsluiting'. "Maar als ik terugdenk aan die elementen voel ik nog spanning, terwijl ik nu niet meer turn", aldus Van den Berg.

Beide oud-turnsters denken dat Biles er verstandig aan doet om tijdens de Spelen niet meer in actie te komen. Van Gerner: "Ik ben benieuwd of rust houden haar goed gaat doen. Mentale gezondheid is net zo belangrijk als fysieke gezondheid."

Van den Berg: "Als ze nu onder druk iets gaat forceren, waar al stress en spanning op zit, dan heeft dat alleen maar nadelige effecten op de lange termijn. Er is maar één optie: terug naar de basis. Doen wat je kan en daar ook de tijd voor nemen."