Verdwenen handbalteam Burundi: waarom sporters op de vlucht slaan

Bijna het hele Burundese handbalteam is al vier dagen van de aardbodem verdwenen. "Als we kijken naar de geschiedenis van teams die plotseling verdwijnen dan ligt het voor de hand om te denken dat ze gevlucht zijn vanwege het militaire regime in Burundi, dan wel vanwege de armoede", aldus Gijsbert Oonk. Het kan ook zijn dat ze in militaire dienst moeten en dat niet willen, zegt Oonk: "En zoeken ze nu via de sport en het sportvisum dat ze hebben een opening om naar Europa te komen."

Meer kans op asiel maken de sporters niet via deze weg. Het is wel een veel minder gevaarlijke route om in Europa terecht te komen. "Zo is sport wel een manier om vrijheid of meer welvaart te veroveren", vertelt Oonk.

Sporters op de vlucht

Hoe vaak deze manier van vluchten voorkomt is in absolute aantallen moeilijk te zeggen, vertelt Oonk: "Als je kijkt vanaf de Olympische Spelen aan het eind van de Tweede Wereldoorlog tot nu dan zie je eigenlijk dat het elke vier jaar voorkomt. De politieke en economische context is in die afgelopen 60, 70 jaar wel veranderd."

Aanvankelijk ontvluchtten sporters en officials de Koude Oorlog. In 1948 op de Olympische Spelen in Londen verdween de Hongaarse Oszkár Csuvik, speler van het nationale waterpoloteam. Csuvik bleef eerst in Groot-Brittannië en verhuisde later naar Australië. In de jaren na Csuvik, ontvluchtten meer Hongaarse sporters hun land.

In 1956 tijdens de Olympische Spelen in Australië vroeg bijna de hele Hongaarse selectie politiek asiel aan. Dat had te maken met de Hongaarse Opstand, die kort voor het sportevenement door de Sovjet-Unie werd neergeslagen. "De afgelopen 20, 30 jaar zien we dat vooral teams uit Afrikaanse landen of bijvoorbeeld Sri Lanka regelmatig via deze manier proberen om in Europa of het Westen te komen", aldus Oonk. "In de afgelopen 10, 15 jaar zijn er zes of zeven complete voetbalteams van Eritrea verdwenen. Daarvan is één team uiteindelijk in Nederland terechtgekomen, in Gorkum. Die hebben daar asiel gekregen."

Lokale hulp

Sporters die een sportevenement gebruiken om hun land te ontvluchten zijn daar vaak goed op voorbereid, zegt Oonk. Omdat er, ook in het huidige geval van het Burundese handbalteam, lokaal middelen en contacten moeten zijn die hen helpen. "Ze bereiden zich voor op de wedstrijd en daarna gaan ze niet meer terug. Of ze überhaupt nog boven water komen, dat valt te bezien. (...) Je weet nooit helemaal hoe het gaat", aldus Oonk.