De Pioniers: Martín 'Cochise' Rodríguez, wiens bijnaam afkomstig is van een westernfilm uit de jaren 50

Waarmee onderscheidt Colombia, het land van Tour de France-winnaar Egan Bernal, zich op sportief gebied van andere Latijns-Amerikaanse landen? Met de racefiets, bijvoorbeeld. Want waar het wielrennen in landen als Brazilië en Argentinië nooit echt van de grond is gekomen, geniet de sport al lange tijd populariteit in Colombia.

Niet voor niets heeft Colombia een eigen tegenhanger van de Tour de France. Deze Vuelta a Colombia maakt al sinds de jaren 50 deel uit van de cultuur van het land. Noem het bijna primitief, de slijtageslag die de renners destijds moesten ondergaan op de hobbelige, modderige wegen.

Westernfilm uit de jaren 50

Een van die renners was Martín Emilio Rodríguez, ook wel bekend als ‘Cochise’. Deze liefkozende bijnaam was afkomstig van een westernfilm uit die tijd, waarin een cowboy te maken krijgt met indianen-leider Cochise. Deze Apache was een held voor Rodríguez. Wat de wielrenner uit Medellín toen nog niet wist, was dat hijzelf óók uit zou groeien tot held. Een wielerheld welteverstaan, na een indrukwekkend optreden in de Vuelta a Colombia van 1964.

Liefst negen etappes won Rodríguez die zomer, wat hem een voorsprong van ruim een uur opleverde in het klassement. Rodríguez, toen nog een amateurwielrenner, zou de Ronde van Colombia vier keer winnen, evenveel als dopingzondaar José Castelblanco. Ook op het wereldtoneel begon Rodríguez zijn naam te vestigen: zo reed hij een werelduurrecord en in 1971 werd hij wereldkampioen op de achtervolging (baanwielrennen).

Amateur- of profwielrenner?

Rodríguez richtte zijn pijlen vervolgens op de Olympische Spelen van een jaar later, in München. Hij ging trainen met een Deense renner, om hem aan het werelduurrecord voor profs te helpen. Rodríguez trainde hard in aanloop naar de Spelen, maar tot een deelname kwam het nooit. Het trainingsshirt van Rodríguez, gekregen van de Deen, bevatte namelijk sponsornamen. Tot zijn frustratie werd hij daarom door de Colombiaanse federatie beschouwd als professional, waardoor hij niet naar de Spelen mocht – die waren indertijd nog exclusief voor amateurs.

Professioneel wielrenner werd Rodríguez pas in 1973, als 31-jarige. Bij het Italiaanse Bianchi-Campagnolo reed de Colombiaan in dienst van Felice Gimondi, de grote ster van de ploeg. Hij moest naar eigen zeggen “rijden voor twee”, maar werd daarvoor dan ook “voor twee betaald”. Toch won Rodríguez ondanks zijn rol als meesterknecht twee etappes in de Giro d’Italia. In zijn enige deelname aan de Ronde van Frankrijk (1975) eindigde hij als 27e. Negen jaar later pas werd Luis Herrera, wiens bijnaam De Kleine Tuinman luidt, de eerste Colombiaan die een rit won in de Tour.

Rodríguez keerde na drie profjaren in Europa terug naar Colombia, waar hij als amateur zijn kilometers bleef maken. De fiets bleef voor altijd onderdeel van zijn leven: ook als zeventiger deinsde hij er niet voor terug om lange ritten te maken over de Colombiaanse wegen. Zijn land riep hem uit tot Sportman van de twintigste eeuw.