Tour-column #15 - In Quillan komt na de Tour het Criterium

Veel panden in Quillan, aan de voet van de Pyreneeën, kunnen wel een likje verf gebruiken. Ik loop door een straatje waar een bord aangeeft dat hier de ‘Ecole de Danse’ is gevestigd. Maar de troosteloze aanblik van het gebouw doet vermoeden dat het wel even geleden is dat de dorpsjeugd hier voor het laatst op de dansvloer heeft gestaan.

Er zijn twee dorpspleinen, met wat bars en restaurants, waar senioren samenkomen voor een koffie of een borrel. De dorpsfanfare meldt zich er ook. De drums en de tuba worden geparkeerd, het is tijd voor bier. De straten om de pleinen maken een verlaten indruk. Ooit woonden er in Quillan 5.000 mensen. Inmiddels is dat aantal danig teruggelopen.

Nederlanders die er in de buurt wonen, omschrijven de sfeer in het stadje als kalm en saamhorig. In Quillan waan je je ver weg van het jachtige, individualistische bestaan. Hier letten de mensen nog op elkaar, zeggen de Nederlanders, zoals dat decennia geleden bij ons ook gewoon was.

Eén datum staat bij iedere inwoner van Quillan in het geheugen gegrift: op 15 augustus is het feest, als het criterium wordt gehouden, het plaatselijke rondje om de kerk. En dat is een traditie die ver teruggaat. De eerste editie was in 1938. En de enige keren dat het criterium geen doorgang kon vinden was tijdens de Tweede Wereldoorlog en vorig jaar, tijdens de corona-crisis.

Een oudere inwoner van Quillan lacht de enig overgebleven tand in zijn mond bloot als hij vertelt over het criterium. “Ach meneer, het is een feest, une grande fête!”. Met renners, muziek, drank en spijzen. Hij verheugt zich al op de komende editie, want uiteraard vindt het criterium dit jaar gewoon weer doorgang.

Verderop vind ik een standje dat is gewijd aan het criterium van Quillan. Een man heeft een hele reeks foto’s uitgestald, van grote namen die in het lange verleden Quillan hebben aangedaan. Trots wijst hij naar Merckx, Anquetil, Hinault. Op de lijst met winnaars zie ik ook de namen van Jan Janssen, Jo de Roo en Joop Zoetemelk. Achter in de tent hangen gesigneerde wielertricots. Een fietsdecoratie, vervaardigd van kurken, is een kunstig aandenken aan het feest na de koers.

Het criterium van Quillan, bezweert de man, maakt deel uit van de Franse wielertraditie. Na de Tour komt Quillan, dat weet iedereen. Zoals het plaatsje zelf ook altijd in een adem genoemd zal worden met de kermiskoers. Ze zijn aan elkaar gelieerd.

De magie van het criterium, krijg ik te horen, is dat de mensen écht in contact komen met hun helden. Dat ze met hen op de foto kunnen, een handtekening kunnen vragen, een babbeltje met ze hebben. Dat is in een Tour de France veel lastiger, dat snapt de man ook wel. Bij het criterium is geen stress, geen prestatiedrang. We vieren op die dag de fiets.

Feest is het ook op deze 10de juli in Quillan. Want het stadje mag dan trots zijn op z’n eigen criterium, ook voor de Tour komen de mensen graag de straat op. Dus zie ik een heer op leeftijd een gek dansje doen om de aandacht te trekken van de reclamekaravaan, terwijl een dame enthousiast naar de passerende stoet zwaait. En als Bauke Mollema aan komt spurten, slaat het publiek hard en ritmisch op de borden langs het parcours.

Er is weer even leven in de brouwerij in Quillan, met dank aan het Tour-circus. Weldra vervalt het stadje weer in z’n gebruikelijke rust. Maar het is nog slechts een maand, en dan gaan alle remmen weer los.