Allemaal taken, maar minder knaken voor gemeenten in Ravijnjaar: 'Dit raakt iedereen'

De term Ravijnjaar doet denken aan het idee dat alles naar beneden dondert. "Daar komt het wel op neer", zegt Marjolein Moorman, wethouder Onderwijs, Jeugdzorg en Armoedebestrijding Amsterdam. "In 2028 hebben de gemeentes 3 miljard minder te besteden. En dat heeft gevolgen."

'Iedereen gaat dit voelen'

Met name voor de bewoners van onze gemeentes, volgens Moorman. "Voor velen klinkt dit wellicht ver van hun bed, maar het is heel direct." Moorman stelt dat als gevolg van de bezuinigingen zwembaden of bibliotheken dienen te worden gesloten of dat gemeentes minder geld uit kunnen geven aan zaken zoals armoedebestrijding of jeugdzorg.

Volgens Schilderman is het belangrijk dat dit gesprek op de voorgrond treedt. "Men moet zich bewust zijn van de impact die dit heeft. Een beetje bezuinigen klinkt al snel wat makkelijk, maar dit zijn reële zaken die mensen raken."

Drie ravijnen

Volgens Marc Teutelink uit Enschede, wethouder Financiën, Mobiliteit en Leefomgeving, hebben we niet maken met een één- maar een driedelig Ravijnjaar. "Het oorspronkelijke Ravijnjaar heeft een tekort van 2,5 miljard, maar het gaat ook over het gebrek aan compenseren van de inflatie met een kleine 500 miljoen en dan heb je ook nog eens de jeugdzorgproblematiek", zegt Teutelink. "Alles bij elkaar opgeteld kom je al snel op een kleine 65 miljoen aan tekort."

Jan van Burgsteden uit Meierijstad, wethouder Ruimtelijke ordening en Infrastructuur, heeft grote zorgen over de bezuiniging op infrastructuur en het openbare gebied. "We hebben de afgelopen jaren al een boel hierop bezuinigd. Er was recent nog in het nieuws dat er 20 duizend mensen voor ongevallen op de eerste hulp terecht zullen komen door alle losliggende tegels en dergelijke. Dat zijn nog meer mensen dan bij verkeersongevallen gewond raken. Ik maak me zorgen om nog meer besparing op een al ondergeschoven kindje."

Teutelink stelt dat men afhankelijk is van het Rijk. "Je moet nu snijden in hetgeen dat de mensen direct raakt en dat doet het meeste zeer." Hij legt uit dat veel geld al vast staat op wettelijke regelgevingen, waar geen beleid op te voeren valt. "Op een begroting van 900 miljoen, staat 700 miljoen al vast. Dat moet je niet vergeten", zegt Teutelink. Het domein waar wel keuzes op kunnen worden gemaakt is dan al snel het fysieke domein, zoals de leefomgeving van de mensen.

Rijksoverheid en gemeenten

De verhouding tussen de Rijksoverheid en gemeenten ligt wat ingewikkeld volgens de wethouders. "Het Rijk gaat eenzijdig aan uitgangspunten lopen zagen, met als gevolg dat voor ons die hele toren instort", zegt Schilderman. Van alle vier de wethouders komt de conclusie dat er meer geld vanuit Den Haag dient te komen óf minder taken, maar zo kan het in de toekomst in ieder geval niet doorgaan. "Je moet het als een geheel zien en dat gebeurt vaak niet bij het Rijk. Wel wordt er dan overal een stukje afgehaald. Wij maken jarenlang sluitende begrotingen en kunnen niet op de pof steeds een stukje bij blijven lenen zoals zij dat wel kan."

"Er moet ook gewoon eerlijkheid en gelijkwaardigheid zijn in de manier waarop we de afspraken met elkaar maken", zegt Moorman. Zij stelt dat gemeentes op dit moment met een onbetrouwbare Rijksoverheid te maken hebben, maar dat zij vervolgens wel de negatieve boodschappen aan eigen inwoners door moeten geven. "Ik denk dat dit scheef loopt en dat dit onverstandig is."

Eensgezindheid

Volgens Moorman zijn verschillende wethouders het heel vaak met elkaar eens. "Omdat zij zien wat er speelt in hun gemeente en wat er noodzakelijk is, waardoor er heel veel eensgezindheid is. En die eensgezindheid zou je nou ook weleens een keer vanuit het Rijk willen." Moorman stelt namelijk dat het om diezelfde bewoner gaat.

Teutelink meldt dat de wethouders naar langere termijnen kijken en daarmee ook naar investeringen. "Als het Rijk niet op de langere termijn gaat kijken, schieten ze zichzelf in de voet. Want wij kunnen dan niet meer investeren." Dat doet iets met de woningbouw, keuzes op mobiliteit en armoedebeleid, vertelt Teutelink.

Moorman zegt dat men met name kosten wil voorkomen. "Ik hoop dat het Rijk op basis van inzichtelijke gesprekken met deskundigen in gaat zien dat er meer geld naar gemeenten moet", zegt Moorman. "Niet voor ons, maar het gaat uiteindelijk om die inwoners die hulp hard nodig hebben."