Asieldeal: 'Hiermee maak je van Zuid-Europa een vluchtelingengetto'

Wat is er nieuw?

Al in het land van aankomst wordt straks een schifting gemaakt tussen kansrijke en kansarme migranten. En de asielzoekers die in aanmerking komen voor een procedure worden eerlijker verdeeld over de EU-landen. Ook wordt het makkelijker om migranten naar hun geboorteland of een ander land waarmee ze ‘een band hebben’ terug te sturen. Dat zijn de belangrijkste vernieuwingen van het akkoord.

‘Landen kunnen verplichtingen afkopen’

Volgens Leo Lucassen, hoogleraar arbeids- en migratiegeschiedenis, zitten er nogal wat haken en ogen aan het akkoord. "Laten we positief beginnen: het feit dat er nu in ieder geval solidariteit is uitgesproken tussen de lidstaten en dat dit nu als een gezamenlijk issue wordt gezien, is natuurlijk winst", zegt hij. "Maar als je vervolgens gaat kijken naar hoe dat is weergegeven, betekent het dat heel veel landen hun verplichting kunnen afkopen."

Vluchtelingengetto

Dit zou volgens Lucassen betekenen dat een land, ook Nederland, kan zeggen: we ontvangen maar een x aantal asielzoekers en voor de rest betalen we. "Daarmee maak je van Zuid-Europese landen als Griekenland, Italië en Spanje, een vluchtelingengetto", zegt Lucassen. "Want die krijgen dan wel geld, maar al die mensen zitten dan daar."

Die zorg ervaart ook Femke de Vries, van Vluchtelingenwerk. "Onze grootste zorg is dat lidstaten geen vluchtelingen overnemen, maar hun verantwoordelijkheid af gaan kopen."

'Het gaat niet om geld'

Ze krijgen geld zodat onder andere de opvang beter wordt, maar volgens De Vries gaat het niet om geld. "Griekenland heeft al jaren gezegd: wij willen niet alleen verantwoordelijk zijn voor de opvang van vluchtelingen. Er is al heel veel geld naar Griekenland gegaan en de opvang is alleen maar slechter geworden." Volgens De Vries gaat het over de gedeelde verantwoordelijkheid om vluchtelingen te beschermen.

Een leven opbouwen

Volgens Lucassen wordt veel te weinig benadrukt dat het vluchtelingenverdrag niet alleen gaat over mensen veiligheid bieden. Even belangrijk is volgens hem dat je een vluchteling in staat stelt om weer een normaal leven op te bouwen. "Dat kan niet als je heel veel van die mensen in een klein deel van Europa samen gaat brengen. En dat is wel een reële mogelijkheid van de afspraken die gisteren zijn gemaakt."

Andere mogelijkheden

Lucassen denkt dat er andere dingen mogelijk zijn. Zo noemt hij als voorbeeld de migranten die hier naartoe zijn gehaald om te werken vanwege tekorten. "En nu zijn vluchtelingen natuurlijk geen businesscase, maar ik snap niet dat niet gekeken wordt om die twee aspecten van het migratiebeleid meer bij elkaar te brengen."

"Het is een kwestie van willen", denkt Lucassen. Bij de opvang van Oekraïners bleken we volgens hem tot veel meer in staat. "We zijn het rijkste continent ter wereld. Je maakt mij echt niet wijs dat als je dit wil, je die opvang niet goed kunt regelen."