Baan buiten de politiek? Bijna de helft lobbyist

Alle nieuwe functies zijn bekeken van Kamerleden, Ministers en Staatssecretarissen die na de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 in het parlement of het kabinet kwamen en na de laatste verkiezingen zijn vertrokken uit de politiek. 42 procent van hen kreeg een baan die aangemerkt kan worden als belangenbehartiger, vaak op een beleidsterrein die de oud-politicus eerder ook in portefeuille had.

Opvallend is dat het vooral middenpartijen zijn waarbij de oud-politici in het lobbycircuit terecht komen, met de VVD als duidelijke uitschieter: van de 22 vertrokken VVD’ers vonden er 16 een nieuwe baan die in meer of mindere mate bestond uit het behartigen van belangen van bedrijven, NGO's of andere partijen aan het Binnenhof.

Beïnvloeden

Volgens hoogleraar Arco Timmermans, Hoogleraar Public Affairs van de Universiteit Leiden, is het daarbij niet noodzakelijk dat de oud-politici ook fysiek de deur bij hun collega’s platlopen. Hij doet al langer onderzoek naar lobbywerk in Nederland en bekeek de lijst met nieuwe functies die oud-politici vonden.

De hoogleraar vindt dan ook dat er serieus gekeken moet worden naar hoe de overheid het lobbycircuit kan kanaliseren. "Er staat veel op het spel", zegt hij. De politiek is volgens hem vaak te weinig kritisch als het gaat om de mogelijke belangenverstrengeling van lobbyisten. "In een democratie kunnen we ons dat niet veroorloven."

Lobbyregister

De fractieleider van Volt, Laurens Dassen, pleit dan ook voor een lobbyregister. In dit register moeten politici bijhouden met welk lobbyisten er contact is geweest en waar er over gesproken is. "Dit zal ik mijn optiek helpen om een schijn van belangenverstrengeling te voorkomen. Laten we het transparant maken!" Ook hoogleraar Timmermans is voor deze maatregel.

Voormalig Kamerlid voor de VVD en lobbyist, Helma Lodders, noemt dit register een 'wassen neus'. Volgens haar komen er zoveel mensen en partijen in contact met Kamerleden. "Dat gaat van echte lobbyisten tot gewoon de mensen van de straat die allemaal een probleem adresseren." Uiteindelijk is het de verantwoordelijkheid van een Kamerlid zelf om een goede afweging te maken wat je met die noodkreten doet, zegt ze.

Ophef

Eerder ontstond er grote maatschappelijke ophef nadat demissionair-minister van Infrastructuur en Waterstaat (I&W), Cora van Nieuwenhuizen voorzitter werd van Energie Nederland, de branchevereniging voor energiebedrijven. Dit leidde ook in de Tweede Kamer tot verontwaardiging. Volt kreeg steun voor een motie waarin staat dat er strengere regels moeten komen voor bewindspersonen en een lobbyverbod van twee jaar. Eerder stapte ook demissionair-staatssecretaris Stientje van Veldhoven (ook I&W) over naar een lobbyorganisatie voor duurzaam beleid.