Oud-NAVO-baas De Hoop Scheffer tegen Den Haag: staak verzet tegen eurobonds

"Ik schaar mij achter Klaas Knot, de president van De Nederlandsche Bank, die zegt: niet al te veel hyperventileren", begint De Hoop Scheffer in Sven op 1 over gezamenlijke Europese leningen. "Er zullen binnen Europa financieringsmethoden gevonden moeten worden die afwijken van het klassieke patroon."

De Europese Commissie wil onder meer leningen verstrekken aan lidstaten zodat zij defensiematerieel kunnen kopen of produceren. Dat zou gaan om een bedrag van 150 miljard euro. In de Nederlandse politiek is al langer weerstand tegen gemeenschappelijke schulduitgifte omdat dit voor Nederland tot een hogere rentelast zou leiden.

Een meerderheid steunde vorige maand een motie van Joost Eerdmans (JA21) om het Europese herbewapeningsplan niet te steunen, vanwege de gezamenlijke leningen. Ook coalitiepartijen PVV, NSC en BBB stemden voor. Volgens premier Dick Schoof kan het kabinet zichzelf echter niet uitsluiten, omdat het al heeft ingestemd met de regels die zo'n lening mogelijk maken.

'Moeten af van onze positie'

Zonder eurobonds moet het kabinet uitgaven voor defensie bovendien koppelen aan bezuinigingen op sociale zekerheid en gezondheidszorg, waarschuwt De Hoop Scheffer. "Dat zie ik niet gebeuren. Met andere woorden: je moet inventief durven zijn. Als er eurobonds zouden moeten komen bij gebrek aan ieder alternatief, dan moet dat wat mij betreft."

De Hoop Scheffer, secretaris-generaal van de NAVO tussen 2004 en 2009, staakte daarom zijn verzet tegen de gezamenlijke leningen. "We moeten afstappen van een positie die we jarenlang, ook in mijn opvatting, terecht hebben ingenomen."

"Ik heb nooit gepleit voor eurobonds, maar we zien nu de logica van oorlog; onorthodoxe tijden op handelspolitiek gebied, een onorthodoxe president in de Verenigde Staten. Als we nu in Europa onze positie niet weten te bepalen en niet het lef hebben om verder te gaan dan we ooit zijn gegaan, hoe moeten we onszelf dan bezien in een instabiele wereld tussen twee supermachten, Amerika en China?"

'We hebben geen vijftien jaar'

Vanavond komen de coalitiepartijen voor het eerst bijeen om te spreken over de Voorjaarsnota. De Hoop Scheffer benadrukt: "Durf inventief te zijn, met name in hoe je in Europa je decennialange achterstand op het gebied van bewapening, door luiheid en veronachtzaamheid, kunt redresseren op een zo kort mogelijke termijn."

Haast is geboden, waarschuwt hij. "Als je kijkt naar Rusland en Vladimir Poetin: we hebben geen vijftien, twintig jaar om de zaak weer op te bouwen. Er zijn een aantal jaar, drie tot vijf jaar, die zeer kwetsbaar zijn."

Deze tijd is ingewikkeld voor Den Haag, erkent hij. "Voor meneer Timmermans, voor meneer Bontenbal, voor Dilan Yeşilgöz. Maar als je erkent dat we in de logica van de oorlog verkeren, dan moet je het lef hebben - ik herhaal het maar - om onorthodoxe wegen te bewandelen."