Politieke figuren zetten humor en spel in als politiek wapen: 'Verlicht de boodschap heel erg'

Prakken was aanwezig bij het jaarlijkse CPAC-evenement, een rally voor conservatieve Amerikanen. Vicepresident JD Vance, overheidsondersteuner Elon Musk en de president zelf waren erbij aanwezig en wisten furore te maken met hun acties. Zo stond de Tesla-eigenaar op het podium te zwaaien met een kettingzaag. "Daar speelt humor ook een enorm belangrijke rol", zegt Prakken, die onderzoek doet naar het gebruik van humor bij politieke partijen.

'Rechts heeft ook humor'

Daarbij kijkt Prakken naar de grappen die worden gemaakt en of mensen daarom lachen, maar ook naar de momenten waarop mensen lachen waar dat eigenlijk niet de bedoeling was. "Wat vaak wordt genegeerd, is dat rechts ook humor heeft", stelt de politiek filosoof. "Dat is pas sinds kort een dingetje wat een beetje naar voren komt."

Eigen ecosysteem

Het is ook nog eens een belangrijk deel van hun politieke retoriek, vertelt Prakken. Daarbij hebben de conservatieve Amerikanen inmiddels een eigen ecosysteem aan rechtse comedians, cabaretiers, shows en TikTok-influencers opgebouwd. De populairste? Fox News-persoonlijkheid Greg Gutfeld, die met zijn show Gutfeld miljoenen kijkers bereikt en dé populairste late night-presentator is in de VS.

Tegen politieke normen in

Wat onderscheidt Gutfeld van collega's als Jimmy Fallon, Stephen Colbert en Jimmy Kimmel? "Hij gaat tegen politieke normen in. Hij maakt grappen over ras, transmensen, maar vooral heel erg tegen de liberalen", legt Prakken uit. Deze rechtse comedians typeren zich als "anti-Democraat", omdat dat de "vijand" is.

Politici proberen zelf ook regelmatig grappig te zijn. Wanneer dat aanslaat en strategisch gebruikt wordt, kan het mensen heel goed overtuigen, vertelt Prakken. "Het verlicht de boodschap heel erg." Het zou er vooral voor zorgen dat mensen de uitspraak minder serieus nemen, maar de boodschap erachter wel.

Aanval

Uit onderzoek blijkt dat politici die zich in het centrum van het politieke spectrum bevinden het minst gebruikmaken van humor, waar politici aan de flanken dat juist vaak doen, zowel op links als op rechts. Maar het is wel al snel "aanvallende" humor, stelt Prakken.

Maar waar links het lijkt op te nemen voor minderheden, gaat rechts daar in de VS juist tegenin. "Zij voelen zich de christelijke minderheid", aldus Prakken. "Het idee is: wij mogen niks meer zeggen en wij zijn eigenlijk degenen die aangevallen worden aan alle kanten. Ze hebben het idee dat ze aan punching-up doen."

Ondertoon

Trump maakt ook vaak grapjes, maar daar blijkt dan op een later tijdstip een serieuze ondertoon in te hebben gezeten. Zo sprak de Amerikaanse president al jaren geleden over zijn ambities om Groenland over te nemen, maar dat werd heel lang slechts gezien als grap. Volgens Prakken kunnen dit soort 'grappen' dan ook "radicaliserend" werken.