'Hillary Clinton is een geheim agent van Noord-Korea', dat blijft wel hangen'

De deadline voor het vrijgeven van zo'n 16 duizend geheime documenten over de moord op JFK verliep gisteren. De moord op de president is al zestig jaar een enorme inspiratiebron voor de wildste complottheorieën: er zouden meerdere schutters zijn, of het was een wraakactie van Fidel Castro en natuurlijk de klassieker: de FBI en de CIA zitten erachter. Dat alles naar aanleiding van die noodlottige dag in november 1963.

"De complotverhalen rondom de moord op JFK zijn zo Amerikaans als apple pie", stelt Kleijn. Hij denkt dat de aanslag op JFK het startsein was van het wantrouwen van Amerikanen in hun overheid, en dat dit uiteindelijk uitmondde in de complottheorieën waar veel mensen tegenwoordig in geloven.

Kleijn beschrijft de naoorlogse tijd waarin de aanslag plaatsvond als een tijd van vertrouwen en optimisme. "En toen werd de president doodgeschoten, en vervolgens bleken er dingen achtergehouden te worden.”

'Kennelijk gebeuren er nog meer dingen waarover wij niets weten'

Na de moord op JFK volgde politieke getinte moordaanslagen op Martin Luther King, Malcolm X en Robert Kennedy. "Dit was voor het eerst dat men begreep: kennelijk gebeuren er dus nog meer dingen in het Witte Huis of met de Maffia, waarover wij niets weten, maar die wel aan de gang zijn." Kleijn denkt dit soort gedachten er voor die tijd nauwelijks waren.

Wantrouwen groeide in stappen

Van de politieke moordaanslagen maakt Kleijn een brug naar de oorlog in Vietnam. "Een ambtenaar lekte over documenten waaruit bleek dat het Witte Huis wist dat ze de oorlog in Vietnam niet gingen winnen. Maar dat het politiek handiger was om hem nog even door te laten gaan. Duizenden militairen kwamen hierbij om."

Mensen vonden toen volgens Kleijn dat de staat daarmee niet handelde in het belang van het land. "Dit werd gevolgd door het Watergate-schandaal en de Iran-contra affaire uit de jaren '80. Er bleek dus nog veel meer te gebeuren dat mensen niet wisten, en dan ga je het vertrouwen in de politiek verliezen."

Het Amerikaans wantrouwen is volgens Kleijn na de moord op JFK dus in stappen gegroeid. "In de laatste jaren verliezen Amerikanen ook steeds meer vertrouwen in de instituties. Ze zeggen: de rechters zijn corrupt. En weer een volgende stap werd volgens Kleijn gezet onder president Trump. "Waarbij mensen niet alleen de instituties in twijfel trekken maar ook, vooraf al, het proces zelf. Dan kom je op: als ik de verkiezingen verlies, dan zal het niet eerlijk gegaan zijn."

Kleijn stelt dat er inmiddels een hele grote groep is die vast gelooft dat alles wat ze zien, niet klopt. "Zij denken dat overal mensen en groeperingen achter zitten, elites met andere bedoelingen. Ik was een keer bij een bijeenkomst in Amerika waar iemand riep: Hillary Clinton is een geheim agent van de Noord Koreaanse overheid. Mensen namen het over en het blijft dus hangen."