Een geit redt een kip én gaat viraal: sociale dieren zijn populair

Seychellen rietzangers redden elkaar als ze verstrikt raken in de plakkerige zaden van een boom. Staartmezen waarschuwen elkaar voor vijanden en helpen elkaar met de opvoeding van de jongen. Kraaien verlossen elkaar van een stuk plastic verpakking om hun poot. Roofvogels zijn minder sociaal, ze leven vooral veel alleen.

Welke dieren zijn nou sociaal en welke totaal niet? En doen ze het voor zichzelf of echt om de ander te helpen? Antwoord op deze vragen hoor je in de nieuwste aflevering van de podcast Vroege Vogels en Andere Dieren. Te gast is Martijn Hammers, docent op Aeres Hogeschool, gedragsbioloog en onderzoeker naar het sociale gedrag van vogels. Ook is Leen Dresen aanwezig, cultuurhistoricus. Ze heeft onderzoek gedaan naar natuurjournalistiek tussen 1850 en 1915, onder andere naar verhalen over hulpvaardige vogels.

Voor zichzelf of voor de ander?

“Het is het eeuwige debat of altruïstisch gedrag echt bestaat of niet. Helaas zijn de meeste sociale acties toch om er zelf beter van te worden”, zegt Martijn Hammers. “Andere dieren worden er ook beter van, maar het zal meestal niet ten koste gaan van de helper.”

Bij het filmpje met de havik, de kip en de geit zijn volgens Martijn twee verklaringen te bedenken: “Nummer één is dat de geit de havik verjaagt om zichzelf te beschermen én toevallig redt de geit daarmee ook de kip. Nummer twee is dat de kip en de geit al zo lang samen in de wei staan dat ze aanvoelen als ‘familie’ en dat ze elkaar willen beschermen.”

Populariteit

Verhalen over dieren die elkaar helpen waren rond 1900 ook al erg populair. Leen Dresen heeft onderzoek gedaan naar dit soort verhalen. “In die tijd moesten mensen nog heel erg wennen aan de evolutietheorie van Darwin. Door die theorie leek de natuur opeens heel hard. Verhalen over dieren die elkaar helpen laten de andere kant zien: de natuur is ook samenwerking en liefde”, vertelt Leen.

Nu zie je ook weer dat dit soort verhalen populair zijn, vooral video’s of foto’s gaan viraal. Martijn Hammers merkt dat ook: “Vooral mijn onderzoeken over dieren die elkaar helpen, krijgen veel aandacht. Mensen vinden het mooi om te zien.”

Alles weten over sociale dieren? Luister de nieuwste aflevering van de podcast Vroege Vogels en Andere Dieren. Elke vrijdag is de nieuwe aflevering te beluisteren in je favoriete podcastapp.