Joris Luyendijk: 'Ik was een soort Sywert van Lienden'

'Ik verenigde de natie in afschuw'

Dat de publicatie van De Zeven Vinkjes niet zonder slag op stoot zou gaan had Luyendijk wel zien aankomen – dat gebeurde in het verleden immers ook met zijn boeken over de financiële wereld en de Haagse politiek en journalistiek. Maar dat het uiteindelijk tot zóveel ophef zou leiden, verbaasde hem alsnog: "Ik was een soort Sywert van Lienden. Ik verenigde de natie in afschuw. Dat ging van extreemrechts tot radicaal-links. En over de hele lijn was er kritiek. Rechts noemde het de taal van het verraad. 'Jij zelf-hatende witte man; hij is woke, hij is een slecht mens.' En radicaal-links vond dat ik hun terrein betrad en niet genoeg namen noemde in het boek."

Desondanks lijkt het boek ook voor een omslag te zorgen. Interviewer Andrew Makkinga haalde in Het Marathoninterview psychiater en activist Glenn Helberg aan die vond dat Luyendijk met de term 'zevenvinker' nieuwe beleidstaal wist te introduceren. En dat is ook precies waar het Luyendijk om te doen was. "Het is mooi dat een groep die voorheen nooit als groep werd aangemerkt, in het defensief wordt gedrukt – voor het eerst in hun leven. Dat hoopte ik te bereiken: dat mensen die voorheen dachten als enigen neutraal te zijn, om hen in te laten zien dat zij dat niet meer zijn."

Tandpasta niet meer de tube in

De Zeven Vinkjes was een poging van Luyendijk om bij te dragen aan de grootschalige verandering die onze samenleving momenteel ondergaat. “In de samenleving heerst er nu een uniek momentum. Het is zo ontzettend in beweging.” Daarin noemt Luyendijk de strijd voor gendergelijkheid het meest prominente voorbeeld. “Die tandpasta gaat echt niet meer de tube in. De hoogste rechter is een vrouw. De voorzitter van het parlement is een vrouw, steeds meer ministeries worden geleid door vrouwen."

"Qua kleur is er ook van alles gaande. Als je twintig jaar terug zou hebben gezegd dat we zwarte piet niet meer zouden vieren en dat de premier excuus zou aanbieden voor het slavernijverleden dan zou iedereen reageren zoals Rutte vertelde dat hij voorheen zou hebben gedaan."

Dat het voor sommigen alsnog niet snel genoeg gaat snapt Luyendijk, maar volgens hem is het daarbij belangrijk om het grotere plaatje niet uit het oog te verliezen. "Zes jaar voelt in het menselijk leven misschien heel langzaam, maar is voor de menselijke soort heel snel. Als je nu je schouders eronder zet, kan er echt veel veranderen – maar het gaat niet vanzelf."