Sylvana Simons: 'Ik durf te zeggen dat ik geschiedenis schrijf'

Misdaden tegen de menselijkheid erkend

Al voor de komst van de Nederlandse excuses lag het advies bij het kabinet op tafel dat de weg ernaartoe het beste in samenspraak kon worden ingericht. "Dat is niet gebeurd, en dat het wel moeten gebeuren," vertelt Simons. "Het was rommelig, niet inclusief – ik vond het zelfs een koloniaal proces. De Nederlandse regering bepaalt iets, en de zelfstandige landen binnen het Koninkrijk, de bijzondere gemeenten en Suriname moeten dan maar volgen. Zo is het bij heel veel nazaten en gesprekspartners binnengekomen en dat verdient absoluut geen schoonheidsprijs."

Simons noemt de excuses desondanks een goede toespraak die goed en oprecht werd gebracht. "Ik ben altijd sceptisch als het over Rutte gaat. Maar zelfs ik dacht dat hij voelde wat hij zei. Tegelijkertijd, gaat het natuurlijk niet om Rutte. Het gaat erom dat de Staat der Nederlanden, toevallig bij monde van de persoon die nu Minister-President is, dit soort woorden uitspreekt en misdaden tegen de menselijkheid erkent."

Geschiedenis schrijven

Simons heeft zelf een grote rol gespeeld in het proces daarnaartoe. Een cruciaal moment daarin is een debat in de Tweede Kamer waarin Simons de Minister-President treft. Rutte beantwoordde daarin een vraag van D66-fractieleider Rob Jetten met de opmerking dat het lang geleden was en dat hij daarom zijn bedenkingen erbij had. Daarop besloot Simons in te springen: "Ik heb toen verteld over de oma van mijn moeder, over de oma van mijn vader. Mensen die zo dicht in onze bloedlijn liggen en in onze herinnering dat je niet kan zeggen dat de tijd daar heel ver overheen is gegaan."

Simons maakte op dat moment ook een link met het Nationaal Holocaust Namenmonument in Amsterdam. Rutte had diezelfde dag verteld hoe dat monument een grote indruk op hem had gemaakt. "Ik maakte de link dat wij in Nederland moeten hopen dat we nooit op een punt komen dat we zeggen 'ah joh, wat moeten we nou met 4 of 5 mei, dat gaan we toch niet meer herdenken, dat is toch lang geleden?' – Ik denk dat die vergelijkingen een snaar raakte bij Rutte."

"Ik durf over mijzelf te zeggen dat ik geschiedenis aan het schrijven ben in dit land," vertelt Simons later in het interview, "Ondanks dat je dat niet hardop mag zeggen over jezelf, laat staan als je een vrouw bent, of een zwarte vrouw bent."