Een beetje salafist

Mijn twittertijdlijn ontplofte zowat. Wilders twitterde dat Aboutaleb maar in Marokko de salafist moest gaan uithangen. Leefbaar Rotterdam stelt de kwestie aan de orde in de gemeenteraad. Vanwaar die ophef?

Ahmed Aboutaleb is een indrukwekkende man. Hij groeide op als zoon van een imam in een klein dorp in het Marokkaanse Rifgebergte. Op vijftienjarige leeftijd kwam hij met zijn moeder en broers naar Nederland. Hij leerde razendsnel Nederlands, hij beheerst de taal beter dan menig politicus die in Nederland is geboren, en vloog door de LTS, MTS en HTS heen. Hij werkte als journalist, persvoorlichter, directeur van Forum, wethouder in Amsterdam, Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en nu is hij alweer 10 jaar burgemeester van Rotterdam. Het is een glanzende carrière. Helemaal voor iemand wiens wiegje in het Rifgebergte stond.

Aboutaleb is een vrome moslim die de Koran door en door kent. Hij verzet zich tegen radicale moslims die op basis van een extreme interpretatie van de Koran geweld rechtvaardigen. Hij heeft zelfs gezegd dat radicale moslims die aanslagen overwegen in Nederland niets te zoeken hebben. Toen Erdogan een vrouwelijke minister stuurde om op slinkse wijze bij Nederlanders van Turkse komaf campagne te voeren voor een Turks referendum, toonde hij zich standvastig. De Turkse Minister was niet welkom en keerde na urenlange onderhandelingen terug naar Turkije.

Tijs van den Brink stelde hem op NPO Radio 1 vragen over zijn geloof. In het verleden is dat ook wel eens gebeurd met andere burgemeesters zoals Job Cohen. Aboutaleb antwoordde dat hij als burgervader neutraal is en niet wil worden aangesproken op zijn geloof als hij zijn beleid verdedigt in de raad. Wel is hij bereid om, los van zijn beleid, iets te zeggen over zijn geloof. Daar is helemaal niets mis mee. Wij kennen in ons land gelukkig vrijheid van godsdienst.

Imitatio Christi

Aboutaleb legde vervolgens uit dat elke moslim zich geïnspireerd voelt door het leven van de profeet. Net zoals bij christenen de imitatio Christi een bron van inspiratie biedt. In die zin is elke moslim inderdaad een beetje een salafist. Daar valt geen speld tussen te krijgen.

Hij wees erop dat een klein deel van de salafisten geweld propageren. Dat zegt de AIVD in haar recente rapporten ook. Arabisten zijn die mening eveneens toegedaan. Hij laat er geen misverstand over bestaan dat hij de grens legt bij salafisten die geweld gebruiken. In dat geval dient de staat op te treden.

Aboutaleb redeneert hier staatsrechtelijk zuiver. In ons land mag je fundamentalistische ideeën koesteren. Dat doen bijvoorbeeld orthodoxe christenen en joden ook. Pas indien men oproept tot haat of geweld komt de rechtsstaat in het geding. Zo hoort het ook. De rechtsstaat vecht altijd met een hand gebonden op de rug tegen onrechtstatelijken. Indien wij mensen gaan oppakken op basis van hun denken en niet op hun doen is het einde immers zoek. Men kan de rechtsstaat niet verdedigen met inzet van middelen die diezelfde rechtsstaat opheffen.

Probleem

Toch zit hier wel een probleem. Een rechtsstaat worstelt met mensen die onrechtstatelijk denken. Het recht is een ultimum remedium maar dan is het al te laat. Het mooiste zou zijn als zoveel mogelijk burgers rechtstatelijke waarden onderschrijven. Dat is echter niet altijd het geval.

Nederland heeft veel aan Aboutaleb te danken. Het zou mij niet verbazen als hij zich vaker in de islamdiscussie gaat mengen. Het ergert hem dat in Nederland, in tegenstelling tot de VS, islamcritici weinig weerwoord krijgen van moslims. Daar heeft hij een punt.

Slechts een deel van het salafisme is gewelddadig maar de leer als zodanig is meer gericht op afzondering dan op integratie, wijst democratie af en kan een voorportaal zijn voor radicalisering. Veel van deze problemen komen voort uit een letterlijke interpretatie van bepaalde teksten uit de koran.

In het christendom hebben veel christenen, maar lang niet alle, geleerd om bloedige en wrede Bijbelteksten niet letterlijk te nemen maar te plaatsen in de historische context. Binnen de islam ligt een niet letterlijke interpretatie van wrede passages in de Koran om allerlei theologische redenen lastig. Als Aboutaleb dit onderwerp durft aan te snijden bewijst hij niet alleen Nederland maar de hele wereld een grote dienst.

Oud-kamerlid Arend Jan Boekestijn is commentator bij Dit is de Dag

• Lees ook: Aboutaleb: Ik ben een salafist