Heel Den Haag is verantwoordelijk voor ons houtje touwtje leger

Ze hebben ze vermoord, zo voelt het voor de moeder van de dode militair Henry Hoving. Hij en zijn collega kwamen om door onveilige munitie. Munitie waarvan Defensie had kunnen en moeten weten dat het gevaarlijk was daarmee te werken. Dat roept grote vragen op.

Vragen die verder gaan dan de politieke houdbaarheid van minister Hennis. Want de VVD-politica krijgt er -terecht- flink van langs. Wie deze dagen naar het nieuws kijkt of de kranten leest ziet vooral politiek gekibbel. Neemt ze haar verantwoordelijkheid? Treedt ze af of niet? Toch lijkt me dat niet meer dan een symbool maatregel, niet de hoofdvraag.

Het absolute dieptepunt deze dagen was het optreden van de vice-premier. Lodewijk Asscher besloot alvast een voorschot op de debatten te nemen en stelde dat Hennis alle reden heeft om op te stappen. Bijzonder, want het kabinet is als geheel verantwoordelijk voor militaire missies. Ook voor de missie in Mali.

Extra saillant is dat de Mali-missie rechtstreeks van het PvdA-wenslijstje komt. Het was de PvdA-minister van Buitenlandse Zaken Timmermans die de uitzending bepleitte. En voormalig VN-gezant in Mali Bert Koenders die de uitzending te vuur en te zwaard verdedigt.

In Den Haag heeft dan ook niemand een goed woord over voor de PvdA-leider. Roepen om het hoofd van Hennis terwijl je haar collega bent is niet alleen oncollegiaal, het is ronduit onbehoorlijk. Politieke oorlogsvoering over de rug van een dode militair, dat doe je niet. Ongepast, zo hoor ik. Hij heeft boter op het hoofd, zo klinkt het.

Maar die boter, daar heeft heel het Binnenhof last van. Waarom trok niemand eerder aan de bel? De afgelopen decennia is voor miljarden bezuinigd. En de afgelopen jaren jammerden militairen al. Zowel bij het personeel als het materieel zijn grote tekorten. Eens in de zoveel tijd wordt daarom de noodklok geluid en pas vorig jaar werden de eerste bezuinigingen teruggedraaid.

Toch is het geluid uit Den Haag en het OVV-rapport nu dat de ‘can-do mentaliteit’ defensie dwars zit. Militairen zouden eerder hun hand op moeten steken en kritiek moeten leveren. Tegelijkertijd wordt van militairen geeist dat ze geen eigen geluid laten horen en hun orders blind volgen. Immers, de politiek en niet het leger is verantwoordelijk voor de inzet van het leger.

Komende week zul je daarom een debat zien waarin grote vragen aan de orde komen. Kritisch zal er gekeken worden naar de actieve informatieplicht van Defensie. De Kamer had namelijk moeten horen dat de militairen onder gevaarlijke omstandigheden werken. Het parlement zal ook willen weten hoe veilig de missies zijn die nu worden uitgevoerd. En je zult zien dat de stand van de strijdkrachten onder de loep genomen gaat worden.

De vraag is echter moet het Binnenhof ook niet heel kritisch naar zichzelf kijken? De vragen die nu gesteld gaan worden, hadden al veel eerder langs moeten komen. De Kamer weet al jaren dat er gigantische en oplopende personeelstekorten zijn. De verhalen over commando’s die voor hun eigen uitrusting sparen zijn niet nieuw. Ook weet iedereen dat veel materieel niet gebruikt kan worden wegens onderhoudsproblemen. Dan moet je niet gek opkijken dat defensie zelf op zoek gaat naar houtje touwtje oplossingen.

Dus zou je zeggen dat een kritisch parlement al veel eerder had gekeken naar de veiligheid van onze militairen. Zij zijn immers de mensen die het leger de vuurlinies in sturen. Wie die verantwoordelijkheid neemt moet ook zeer kritisch kijken onder welke omstandigheden zo’n gevaarlijke missie wordt uitgevoerd. Ik ben daarom benieuwd wat we dinsdag aan zelfkritisch vermogen gaan zien.