Waterdragers van de Tour

Wat we zien, en wie we volgen, dat zijn de renners die afzien op de fiets. Wie we nog weleens dreigen te vergeten, zijn de waterdragers van de Tour. Letterlijk. De vrouwen en mannen die in alle vroegte opstaan om de hoofdrolspelers van verkoeling te voorzien.

Ik loop een dagje mee met het cooling-team van DSM-Firmenich. Een gezelschap dat iedere dag om kwart voor zeven de wekker zet om de voorbereidingen te treffen voor een warm - of juist koele - fietsdag. Ze zijn, afgezien van stroom en water, volledig zelfvoorzienend. De bus, die fungeert als episch vriescentrum, is voorzien van koelkasten, wasmachines, slush-machines.

Terwijl de coureurs zich klaarmaken voor opnieuw een loodzware etappe vult het team de bidons, met slush, met iso-drank of met een mix daarvan. De koelboxen worden naast de bidons volgestopt met ijszakjes. Het begin van een dag die gerust een logistieke operatie genoemd kan worden.

Met twee auto’s begeeft het cooling-team zich richting de start. Vanuit het park Vulcania rijdt het gezelschap over het parcours voor het peloton uit. Vooraf is uitgedokterd wat de stoplocaties moeten zijn. De auto die ik volg, met daarin de gepensioneerde politieman met wielerhart Hans Baltus, is voorbestemd om op het 66 kilometer-punt te stoppen, net onder de top van de Col de la Croix Saint-Robert. Ook daar zit een idee achter: als de renners bergop fietsen, gaan ze minder hard, wat het eenvoudiger maakt de bidons aan te geven.

De auto parkeren onder de top blijkt een lastige aangelegenheid. De bermen staan al vol met campers. Dus moet er in allerijl een plaats worden gevonden ná de top en zit er niets anders op dan teruglopen met twee rijkelijk gevulde koelboxen in beide handen.

Efficiënt en voortvarend gaan Hans Baltus en zijn collega Niels aan de slag, in de wetenschap dat de kopgroep op komst is. Met elastiekjes worden de ijszakjes aan de bidons gebonden. Wat eenvoudiger lijkt dan het is, omdat de lusjes aan de ijszakjes zijn vastgevroren. Als de klus na enige pogingen is geklaard, nemen Hans en Niels hun posities in. Niels gaat 50 meter lager staan, Hans klemt vijf bidons met ijszakjes in zijn armen, wachtend op de coureurs.

De spanning neemt toe, ook voor de waterdragers. Als de renners dadelijk verschijnen, moet alles kloppen: ze moeten weten waar Hans en Niels staan, de overdracht moet vlekkeloos gaan, het is niet te bedoeling dat bidons op het asfalt belanden en dat coureurs hun moment van verkoeling missen.

Als de eerste renner van DSM-Firmenich zich in de verte aandient, gaat eerst de hand van Niels omhoog: hier ben ik! Ook Hans, net als zijn collega gekleed in de herkenbare kleuren van de ploeg, steekt zijn arm op. In een flits komen ze voorbij, de coureurs. Ze sorteren rechts voor op de weg, en pakken de bidons aan als ware het estafettestokjes in een atletiekwedstrijd.

Even daarvoor legde Hans mij uit dat het overdragen van de drinkflessen volgens een bepaalde techniek gaat: een beetje weerstand geven, zodat de renner de bidon stevig in zijn handen gedrukt krijgt.

Nadat de bezemwagen is gepasseerd constateert Hans tevreden dat hij zijn ijskoude lading goed heeft kunnen afleveren. Sommige renners wilden zelfs twee bidons om de tropische dag door te komen. De ijszakjes belanden in de nek, waar het lichaam snel verkoeling opneemt.

De klus zit erop voor Niels en Hans. Later in de etappe zullen de renners van DSM-Firmenich nog twee keer leden van het cooling-team tegenkomen. De Nederlandse wielerformatie is de eerste die van het koelen zo’n project heeft gemaakt. En niet alleen van koelen, legt Hans mij uit. Want als de weersomstandigheden omslaan, weten de medewerkers óók wat hen te doen staat en kunnen ze ook warme dranken aanbieden.

De adrenaline is niet alleen voelbaar bij de renners, maar ook bij het cooling-team, dat zich verantwoordelijk voelt voor de prestaties van de ploeg. Zodra de laatste renner is gepasseerd, haasten Hans en Niels zich naar de auto. Ze moeten hun collega’s oppikken, verder op het parcours, en dan kunnen ze koers zetten richting het hotel. Daar beginnen ze direct de voorbereidingen van de etappe van morgen.

Ze vormen, naast de renners, de ploegleiding, de voedingsdeskundigen, de fysiotherapeuten, de mechanikers en al die anderen een cruciale schakel in een Tour de France-equipe. Zoals in elke sport zijn waterdragers onmisbaar.