Opinie & Commentaar

Gekken zijn niet per se christenen (en andersom)

foto: ANPfoto: ANP

Nieuws
Gekken zijn niet per se christenen (en andersom)

De soap rond de schuilboerderij Ruinerwold draait lekker verder. 'Ruinerwold-vader Gerrit Jan van D. was ideale ouder op Vrije School', 'Wegloper Ruinerwold was mogelijk twee keer in Canada', 'Vader gezin Ruinerwold blijft langer vastzitten', en 'Kinderen Ruinerwold kwamen wel buiten (maar niet ver)'.

De media valt verlekkerd aan op elk nieuw detail dat boven komt drijven. En bij gebrek aan de beschikbaarheid van de tot slachtoffer gebombardeerde (volwassen) kinderen en de als dader bestempelde vader, laten de media vrienden, kennissen, dorpsgenoten en allerlei experts aan het woord (AD).

Duit in het zakje

Probleem van al die duiders is dat er zo weinig te duiden valt, omdat we gewoon nog heel veel details niet kennen. Zo ziet hoogleraar Religiewetenschap aan de Rijksuniversiteit Groningen Kocku von Stuckrad 'weinig samenhang in de uitvoerige beschouwingen over leven en religie', die de vader afgelopen jaren als 'John Eagles' online gooide. En de Moonsekte, waar Gerit-Jan lid van zou zijn geweest, verklaarde stellig dat hij psychische problemen had.

Ikzelf deed ook een duit in het zakje: bij Bert op 5 en Dit is de Dag sprak ik over de eventuele religieuze achtergronden in deze kwestie. Immers, misschien waren het wel christelijk geïnspireerde 'Doomsday preppers'.

Fascinerend

Maar eigenlijk weten we niets. En dat zei ik ook tijdens mijn radio-optredens, net als mijn collega-experts overigens voor andere media. Maar de verleiding is voorstelbaar groot: als het om religieuze gekkies gaat, dan valt daar een heleboel over te zeggen.

Christenen die op een berg gaan zitten om op de eindtijd te gaan zitten wachten – tot nu toe vergeefs – zijn exotisch, fascinerend en onbegrijpelijk tegelijk. En iedereen kent de extreme voorbeelden van Jonestown in 1978 of de Charles Manson-moorden, die op dit moment in de bioscoop te zien zijn als Once Upon a Time in Hollywood. Fascinerend, van die religieuze gekkies. En beetje creepy, maar vooral fascinerend.

Verstopt

Eigenlijk weet niemand precies hoe het verhaal - dat de Ruinerwolder-familie zich zouden verstoppen om het einde der tijden af te wachten – de wereld in gekomen is. Voor zover ik kan nagaan zat het verstopt in het allereerste nieuwsbericht, op de website van RTV Drenthe, dat op 15 oktober meldde: 'Zij zouden wachten op "het einde der tijden"'.

Maar voor de rest heb ik nergens een bevestiging kunnen lezen van een religieuze motivatie van de vader of van het gezin om van de radar te verdwijnen. Er zijn immers vele redenen te bedenken waarom mensen off the grid willen gaan: schulden, verdriet, wantrouwen tegenover de overheid, rust en misantropie zijn ook er ook nog.

Adelaar

Pas veel later werd 'het evangelie van John Eagle' gevonden. Op 21 oktober meldde de Volkskrant dat Gerrit Jan 'zijn eigen evangelie ontwikkelde'. Nu is het heel verleidelijk om de naam 'Jan Adelaar' te verbinden met Johannes, de schrijver van het Bijbelboek Openbaringen, die precies schrijft over het einde der tijden.

Bovendien wordt Johannes, maar dan als schrijver van het naar hem genoemde evangelie, in de christelijke kunst afgebeeld als, juist, een adelaar. Maar de waarheid is: eigenlijk weten we nog niets. Wel dat Gerrit Jan veel met religie bezig was, maar wat dat verband houdt met wat zich op de boerderij heeft afgespeeld, weten we eigenlijk niet. Ik ook niet.

Nieuwsgierig

Opvallend was het hoe snel media de suggestie van RTV Drenthe overnamen dat het moest gaan om christelijk geïnspireerde weirdo's, die zichzelf en hun kinderen hadden opgesloten in een onderaardse, onverlichte kelder om daar het naderende einde van de tijden af te wachten. Het ging erin als zoete koek, want gekkies die zichzelf afzonderen op een boerderij, wie kunnen dat anders zijn dan van die creepy gelovigen?

Opvallend hoe snel en gemakkelijk dat frame gebruikt wordt. Hoe snel iedereen voetstoots aanneemt dat gekke mensen wel een religieuze motivatie zouden hebben voor hun gekke gedrag.

Wellicht dat de vader een religieuze motivatie had voor zijn gedrag, misschien dat hij zichzelf en zijn gezin opsloot in de boerderij omdat hij zichzelf en zijn geliefden wilde beschermen tegen de machten van het kwaad. Misschien wel, misschien niet. We weten het eigenlijk niet. En laten we dat eerlijk tegen elkaar zeggen. Ik weet het ook niet. Maar ook ik ben nieuwsgierig. En ook ik wil begrijpen wat daar op die boerderij gebeurde. Ik ben ook maar een mens.

Frank G. Bosman is cultuurtheoloog

Ster advertentie