De beste van allen

Barkley won nooit een NBA-titel, maar was grenzeloos populair in zijn beste jaren. Hij was niet groot, maar rond en sterk. Hij was van tamelijk eenvoudige komaf, ging naar Auburn University, waar hij een cultheld werd. Zijn professionele dagen lagen in de jaren tachtig en negentig, hij was van de generatie Michael Jordan en die twee werden buddy’s. Niet meteen dikke vrienden, maar buddy’s.

Dream Team

Ze haalden samen kattenkwaad uit, ze hadden een gemeenschappelijke vijand die “casino” heette en ze speelden samen in Barcelona 1992. Het Dream Team dus. Barkley liep vijfentwintig jaar geleden alleen en ontspannen de Ramblas van Barcelona over en had dan een sliert van honderden Olympische volgers aan zijn staart hangen. Hij was, omdat hij zich gewoon onder het volk mengde, grenzeloos populair.

Vier jaar later, in Atlanta, speelde hij weer voor Team USA. In de Omni maakte ik een wedstrijd mee waar kraak noch smaak aan was. Team USA was te sterk voor wie dan ook en de verveling bij eenieder sloeg toe. Barkley had dat door. Hij gaf de man die de muziek bediende een teken en “YMCA” (van Village People) werd gestart.

Gewoon lol

Barkley, die al uitgespeeld was, liep, op zijn sokken, naar de middenlijn en ging vervolgens, geheel natuurlijk, vrolijk en vrij ons allen (ruim veertig duizend mensen van vele nationaliteiten) voor in de langste time-out die ooit tijdens een Olympische basketbalwedstrijd heeft plaatsgevonden. In een mum van tijd heerste er begeestering en sfeer; we zongen, dansten en maakten een doldwaze opvoering mee van een mens dat heel goed aanvoelde wat zijn plaats daar was. Hij speelde voor clown, hield ons bezig en had zelf ook de grootste lol: sport was op dat moment even bijzaak; het ging erom dat we, in een politiek en sociaaleconomisch moeilijke tijd, gewoon lol hadden. Lol als in een lekker lang kippenvelmoment en meer eigenlijk niet.

Die rol heeft Barkley later nog verscheidene malen gespeeld. Hij werd analist bij TNT. Hij spaarde niets en niemand en vooral zichzelf niet. Analisten horen vrij te zijn, te kunnen zeggen wat ze willen en Barkley ontpopte zich als ’s werelds beste (en waarschijnlijk enige) sportanalist die gewoon maling aan wie dan ook had en alles zei wat hem voor in de mond kwam. Dat leverde al vele uren spannende televisie op, want soms danste hij op een heel dun en slaphangend koord, maar hij had ook de grootheid om te zeggen als hij het foutief gezien had of dat hij te ver was gegaan in zijn verbale geweld dat zo soms weleens opborrelde.

Luiheid en een grote bek

Eergisteren haalde Charles Barkley weer eens uit. In een live-uitzending bij TNT toonde hij zijn misnoegen over de manier waarop (let nu op: Barkley is een zwarte man) de zwarte spelers van Cleveland zich afgezet hadden tegen de blanke speler Kevin Love. Hij riep die spelers op vooral te zwijgen in hun kritiek op de harde werker Love (overigens neef van de Beach Boy Mike Love) en ook heel erg naar hun eigen optredens te kijken. Snoeihard viel hij zijn “brothers” af en riep hen op te zwijgen en gewoon zelf beter te gaan spelen. Hij verweet hen luiheid en een grote bek te hebben. Verontwaardigd riep hij: ”Ga harder trainen, doe je best en stop met het vals beschuldigen van de mindere kwaliteiten van een blanke ploeggenoot. Als jullie (hij wendde zich tot de “brothers”) weer eens een behoorlijke wedstrijd hebben gespeeld, zal ik me weer tot jullie melden.”

In de studio bleef het even prangend stil. Barkley staat bekend om zijn soms giftig goed getypeerde uithalen. Hij spaart niemand, is grensoverschrijdend als het rassen of topspelers aangaat, hij zegt gewoon wat hij denkt. En hij vond dus dat zeker vier zwarte topspelers van Cleveland hun grote waffel moesten houden in de richting van de pers en dus het publiek.

De stilte hield aan en Barkley dacht even na. Toen zei hij het volgende: ”Weet je, al die brothers die nu kritiek hebben op het spel van Kevin Love, hebben zelf al tijden geen behoorlijke wedstrijd gespeeld, niet in weken, niet in maanden, helemaal nergens. Maar ze schreeuwen wel hun volkomen onterechte kritiek tegen een van de weinige spelers die wél wil werken en wél zijn stinkende best doet om er iets van te maken.”

Help ons, help die spelers

Weer bleef het stil. Barkley dacht even na, priemde zijn vinger richting camera en zei: “Weten jullie, die spelers die nu kritiek leveren hebben al vanaf het moment dat we een nieuwe president hebben geen behoorlijk basketbal gespeeld. Ja, dat is de waarheid, sinds Barack Obama hebben de heren J.R. Smith, Tristan Thompson, Channing Frye en Jae Crowder geen enkele goede wedstrijd meer gespeeld.” Hij hield even in en besefte ineens de werkelijke betekenis van zijn woorden. Hij haalde diep adem en zei: ”Kom terug alsjeblieft, Mr. Obama, kom terug Barack. Dan weer gaan mijn “brothers” weer behoorlijk basketbal spelen. Kom alsjeblieft terug. Help ons, help die spelers.”

Nee, hij zei net niet “help Amerika”, maar je zag die woorden over zijn gehele gezicht geschreven staan. In het Witte Huis pakte een man zijn telefoontoestel en begon met twitteren. Kansloos.

Puur natuur

Het was een triomfantelijk moment waarin een echte sport televisie analist gewoon zei wat hij voelde. Over de gehele wereld moeten alle analisten, in welke land, bij welke sport dan ook, maar eens deze uitzending terugkijken. Dan zien ze hoe een gezellig ronde man van in de vijftig, een man die vrij is van geest en gedachten zich weet te uiten zonder dubbele agenda, zonder voorbedachte rade, zonder mensen te willen kwetsen, zonder zichzelf belangrijk te maken. Hij was puur natuur, eerlijk en goed. Een positie die je heel zelden of eigenlijk nooit van analisten op de treurbuis ziet.

Het was niet alleen een politiek statement, het was warm, geestig, menselijk, goed getimed en gedurfd en: het was volgens mij ook waar.

Hoogtepunt van de week.