Moet verbod jongensbesnijdenis ook het einde van onze abortuspraktijk betekenen?

Uiteraard schreeuwden de circa 2000 Joden en Moslims van het grote eiland moord en brand. En bij monde van de Duitse kardinaal Reinhard Marx (voorzitter Europese bisschoppen) sloot ook de r.k.-kerk zich bij dit protest aan.

Nu is er over het fenomeen jongensbesnijdenis een heleboel gezegd en gediscussieerd, vaak op hoge toon en met vlammende emoties. Voorstanders menen dat het een onschuldige ingreep is, terwijl tegenstanders wijzen op de medische complicaties die kunnen (en ook feitelijk) optreden. Voorstanders menen dat besnijdenis een kwestie is van goede hygiëne, terwijl verschillende artsenorganisaties dit ernstig betwijfelen of die winst er wel in zit in landen met schoon, stromend water.

Voorstanders beroepen zich op de vrijheid van godsdienst, maar de tegenstanders wijzen op de rechten van het minderjarige kind. Het belangrijkste punt van de tegenstanders is dat kinderen niet ‘geschonden’ mogen worden in hun lichamelijke integriteit tot zij zelf die keuze kunnen maken als ze volwassen zijn (inclusief een eventuele besnijdenis en de eventueel daarbij behorende religieuze affiliatie).

Vergelijkingsmateriaal

Misschien is het een goed idee om jongensbesnijdenis eens te vergelijken met andere (medische) ingrepen, waarbij de ouders namens het kind een beslissing nemen met vergaande gevolgen voor hun eigen kroost. Om de discussie wat op scherp te zetten, neem ik enkele uitersten.

In de eerste plaats: de vrouwenbesnijdenis. Ik denk dat we daar kort over kunnen zijn. Bij het besnijden van een vrouw worden niet alleen grotere delen van het geslacht verwijderd (en eventueel dichtgenaaid) dan bij een jongensbesnijdenis, maar daar waar de besnijdenis bij vrouwen bedoeld is haar seksualiteit onder (mannelijke) controle te brengen, is daar bij de jongens geen sprake van.

Het volgend voorbeeld is precies tegenovergesteld: beugels voor je gebit. Ook daar maken ouders een beslissing over het lichaam van hun kinderen, zonder dat die in staat zijn hierover mee te beslissen, ze zijn immers niet volwassen. Waar bij vrouwenbesnijdenis echter iedereen begrijpt dat het om een verminking gaat, begrijpt iedereen ook direct dat ‘t in het geval van een gebitsbeugel primair gaat om het voorkomen van later tandenleed. Iedereen eens, zo ongeveer.

Maar nu maken we het moeilijker: inentingen. Ouders, gesteund en gestimuleerd hiertoe door de overheid, nemen en masse de beslissing om hun kinderen op jonge leeftijd al te laten inenten tegen allerlei besmettelijke ziekten. Nu kan je betogen dat, net als bij de beugel, dit kleine leed (pijn van de prik en eventuele complicaties als koorts) bedoeld is om groter leed (ernstige ziekten en besmettingen) te voorkomen. Maar niettemin staan een niet gering aantal ouders kritisch tegenover inentingen en de druk die de overheid en de medische wetenschap op hen uitoefent.

Nu ben ik niet tegen inentingen, integendeel, maar ik gebruik het voorbeeld precies om aan te geven dat ouders maatschappelijk geaccepteerde beslissingen nemen over hun kinderen, ook als dat zou betekenen dat diezelfde kinderen grote complicaties krijgen.

Abortus

Nu gaan we het echt gecompliceerd maken. Als het argument tegen jongenbesnijdenis is, dat de beslissing van hun ouders ingaat tegen het zelfbeschikkingsrecht van hun nog niet volwassenen kinderen, wat doen we dan met de Nederlandse abortuspraktijk? Je zou immers kunnen betogen dat duizenden ouders, voornamelijk moeders, in naam van hun ongeboren kind, besluiten datzelfde kind te (laten) doden.

Nu kan je natuurlijk gaan discussiëren over ‘vrucht’, ‘celklompjes’, ‘foetussen’ en andere semantische trucjes, maar de medische wetenschap staat op de drempel om kinderen te kunnen redden, die onder de Nederlandse wet gewoon ‘verwijderd’ mogen worden. Die kinderen hebben echter niets over de ingreep te zeggen, hetgeen tenminste vreemd is, aangezien de consequentie van de ouderlijke beslissing nogal definitief voor het kind uitvalt: de dood.

Uit deze vier verschillende vergelijkingen kunnen we opmaken dat het zo simpel en voor de handliggend klinkt: de kinderen moeten over hun eigen lichaam kunnen beslissen. Maar de praktijk is weerbarstig: vaak beslissen we wel voor onze kinderen, en niemand maakt daar een punt van. Ik wel.

Cultuurtheoloog Frank G. Bosman is commentator bij Dit is de Dag