De problemen van de PvdA

“Zo masochistisch ben ik niet,” hoor ik aan de andere kant van de lijn. Een prominent PvdA-lid legt me uit waarom ze zich niet kandideerde voor het partij voorzitterschap. Geef haar eens ongelijk. De nieuwe leider heeft een niet te benijden taak. De partij moet totaal op de schop en binnen een half jaar klaar zijn voor verkiezingen.

Want de PvdA is met de grond gelijk gemaakt door de electorale orkaan van maart dit jaar. Over zes maanden staat de volgende storm voor de deur; de gemeenteraadsverkiezingen. De komende vier weken kiezen PvdA-leden de voorzitter die de sociaaldemocraten door dat zware weer moet leiden én de partij opnieuw op moet bouwen.

Chaos

Vlak na de Kamerverkiezingen was ik op een regenachtige zaterdag in Utrecht. De PvdA had een ledenraad waar de politieke knock-out besproken werd. De sfeer was chaotisch. Boze leden briesten in de microfoon dat het dramatisch gesteld was met de partij. De avond daarvoor had Hans Spekman aangekondigd terug te zullen treden als voorzitter. Niet direct, maar over een half jaar, zodat er ruim tijd was geschikte kandidaten te vinden.

Het probleem: bijna niemand meldde zich. De sociaaldemocraten hebben nu een keuze uit twee. Aan de ene kant Astrid Oosenbrug en Gerard Oosterwijk, een relatief onbekend oud-Kamerlid en een partijmedewerker uit Brussel. Aan de andere kant Nelleke Vedelaar, een Zwols wethouder zonder landelijk profiel. De grote kanonnen bedankten voor de eer. Prominentere PvdA-ers zagen het om uiteenlopende redenen niet zitten zich te kandideren, laat staan voorzitter te worden.

Gezocht M/V

Het is tekenend voor de staat van de sociaaldemocraten. Het uitblijven van aansprekende namen is een groter probleem. Door het hele land kampen afdelingen met een gebrek aan kandidaten. Ze krijgen hun lijsten voor de raadsverkiezingen soms zelfs niet gevuld. Met als pijnlijk dieptepunt de nog altijd openstaande vacature van lijsttrekker in Utrecht.

"Door het hele land kampen afdelingen met een gebrek aan kandidaten."

Voor de voorzittersverkiezing hoeft dat geen probleem te zijn, het uitblijven van namen. Wel vaker werden onbekende figuren capabele leiders. Ruud Koole, Michiel van Hulten en Liliane Ploumen leverden ieder prima werk af. Van oud-voorzitter Koole hoor ik dat een goed PvdA-voorzitter slechts twee belangrijke taken heeft. De organisatie op orde brengen en een lange termijn visie voor de politieke koers leveren. Daarmee breng je elan en zelfvertrouwen en dat is noodzakelijk voor een goede uitslag.

Ideeënarmoede

Bij de lange termijn visie wringt de schoen. Zowel Team Vedelaar als Oosenbrug/Oosterwijk vertellen mij dolenthousiast over hoe ze “mensen dichterbij de partij en de partij dichter bij de mensen” willen brengen. Als ik vraag met welk verhaal dat gaat gebeuren blijft het stil. Dat is aan de leden, zeggen ze. Met iPads, meetups of spreekuren willen ze hen raadplegen. Zo moet de koers van de PvdA bepaald worden. En niet door de voorzitter, drukken ze me op het hart.

Het is precies het giga-probleem waar de partij mee kampt. Al tijdens de vorige verkiezingen verscheen het essaybundel: Haalt de PvdA 2025? Daarin wordt pijnlijk duidelijk: er is geen goed verhaal voor wie, door wie en waarom de PvdA eigenlijk politiek op aarde is. Terwijl juist dat het verhaal is waar je kiezers mee trekt. Ik vrees dat zelfs met alle iPads, meetups en spreekuren van de wereld dat verhaal niet op tijd af is.

David van der Wilde is politiek redacteur voor De Nieuws BV